Grote bedrijven en universiteiten sturen brandbrief naar nieuw kabinet

In het kort:

• Het kabinet wil 1 miljard euro bezuinigen op onderwijs en onderzoek, wat volgens het bedrijfsleven en universiteiten grote schade kan toebrengen aan de toekomstige welvaart van Nederland.

• Bedrijfsleven en universiteiten waarschuwen dat bezuinigingen innovatie en concurrentiekracht ondermijnen, terwijl andere landen zoals Duitsland en België juist investeren in onderwijs en onderzoek.

• Een investering in onderwijs en onderzoek levert volgens studies 2,5 keer meer op, waardoor de bezuinigingen een groot risico vormen voor economische groei en technologische vooruitgang.

De aangekondigde bezuinigingen van het kabinet op onderwijs en onderzoek hebben veel kritiek gekregen vanuit zowel het bedrijfsleven als universiteiten. Volgens deze groepen vormen de geplande besparingen een directe bedreiging voor de toekomst van Nederland als kennisland. Het kabinet wil een miljard euro bezuinigen, deels op de universiteiten en deels op het Nationaal Groeifonds, dat innovatieve bedrijven en onderzoek ondersteunt.

In een brandbrief aan het kabinet waarschuwen bedrijven als Adyen, Johnsen & Johnsen en Airbus samen met universiteiten, dat deze bezuinigingen niet alleen innovatie en economische groei zullen ondermijnen, maar ook de concurrentiekracht van Nederland ernstig in gevaar brengen. In de brief stellen zij dat Nederland zich hiermee op achterstand plaatst ten opzichte van landen zoals de VS en China, die juist fors investeren in onderwijs en technologie.

De brandbrief van deze bedrijven en Universiteiten aan het kabinet:

Bron: Universeiten van Nederland

Ingrid Thijssen, voorzitter van VNO-NCW, waarschuwt dat deze bezuinigingen Nederland op lange termijn zullen verzwakken. Ze wijst erop dat de Verenigde Staten hun welvaart deels te danken hebben aan hun investeringen in technologiebedrijven zoals Google en Meta, terwijl Europa en Nederland achterblijven met meer traditionele industrieën. De welvaartskloof tussen de VS en Europa is de afgelopen 25 jaar gegroeid; de VS is nu 30% rijker dan Nederland en Europa.

Lees ook: Grootste staatsfonds ter wereld focust op deze investeringen

Een ander belangrijk punt van zorg is de vergrijzende bevolking. Thijssen benadrukt dat minder werkende mensen in de toekomst moeten bijdragen aan de salarissen van bijvoorbeeld onderwijzers en zorgpersoneel. Deze uitdaging kan alleen worden opgevangen door nieuwe technologieën, zoals kunstmatige intelligentie, en daarvoor zijn investeringen in onderwijs en onderzoek essentieel.

Caspar van den Berg, voorzitter van de Universiteiten van Nederland (UNL), sluit zich hierbij aan en benadrukt dat Nederland al achteruitgaat in internationale ranglijsten op het gebied van concurrentiekracht en innovatie. In plaats van te bezuinigen zouden juist extra middelen moeten worden vrijgemaakt, vooral nu buurlanden zoals Duitsland en België hun budgetten voor onderwijs en onderzoek verhogen.

Van den Berg benadrukt verder dat investeringen in onderwijs en onderzoek significant economisch rendement opleveren. Uit onderzoek blijkt dat elke euro geïnvesteerd in dit domein 2,5 euro teruggeeft aan de economie. Hij geeft een heel direct en concreet voorbeeld van een softwarebedrijf in Friesland dat direct profiteert van lokale opleidingen. Dankzij goed opgeleid personeel heeft dit bedrijf recent 33 miljoen euro ontvangen om uit te breiden, wat de regionale economie een boost geeft.

De voorgestelde bezuinigingen zullen volgens Van den Berg pijnlijke gevolgen hebben voor de universiteiten. Een besparing van 1 miljard euro is volgens hem vergelijkbaar met het sluiten van een grote of twee kleine universiteiten. Dit zal niet alleen de hoeveelheid onderzoek beperken, maar ook de nauwe samenwerking tussen universiteiten en bedrijven ondermijnen. Bedrijven in sectoren zoals de maakindustrie, medicijnen en kunstmatige intelligentie zijn sterk afhankelijk van de onderzoeksactiviteiten van universiteiten. Wanneer onderzoek naar het buitenland vertrekt, is dat volgens Van den Berg een permanent verlies voor Nederland.

De voorgenomen bezuinigingen dreigen de concurrentiekracht van Nederland op lange termijn te ondermijnen. Terwijl andere landen investeren in hun onderwijs- en onderzoekssystemen, loopt Nederland het risico economisch enorm achterop te raken. Investeren in innovatie is niet alleen noodzakelijk om de economische groei te behouden, maar ook om technologische oplossingen te ontwikkelen voor uitdagingen zoals vergrijzing. Het bedrijfsleven en de academische wereld dringen er daarom bij het kabinet op aan om de bezuinigingen te heroverwegen.