Amerikaanse economie krimpt voor het eerst in jaren - beurzen kelderen

In het kort:

• De Amerikaanse economie krimpt onverwacht met 0,3%, vooral door de importgolf van bedrijven die Trumps importheffingen proberen te omzeilen.

• Overheidsuitgaven daalden , terwijl bedrijfsinvesteringen en consumentenbestedingen nog enige veerkracht tonen.

• Inflatie stijgt tot 3,6%, wat zorgen over stagflatie aanwakkert en eventuele renteverlagingen door de Fed onzeker maakt.

De Amerikaanse economie is in het eerste kwartaal van 2025 gekrompen. Het bruto binnenlands product (bbp), de totale waarde van alle geproduceerde goederen en diensten, daalde met een jaarlijks percentage van 0,3%, dat maakte het Amerikaanse ministerie van Handel bekend.

Dit markeert de eerste krimp sinds het eerste kwartaal van 2022 en komt na een groei van 2,4% in het laatste kwartaal van 2024. Deze krimp kwam onverwachts: economen voorspelden eerder een groei van 0,4%. De oorzaak wordt toegeschreven aan een ongekende importgolf en een daling in overheidsuitgaven.

De belangrijkste factor achter de bbp-krimp was een explosieve stijging van de import, die met 41,3% toenam, gedreven door een toename van 50,9% in goederen. Omdat importen worden afgetrokken van de bbp-berekening, had dit een directe negatieve impact, die meer dan vijf procentpunten van de totale groei afsnoepte.

De stijging van de import was grotendeels het gevolg van bedrijven en consumenten die goederen vervroegd invoerden om de invoering van Trumps tarieven, die begin april van kracht werden, voor te blijven. Dit zogenoemde ‘front-running’ zorgde voor een tijdelijke verstoring van de handelsbalans.

Hoewel de importgolf de bbp-cijfers domineerde, waren er ook andere factoren in het spel. De overheidsuitgaven daalden met 1,4%, voornamelijk door een scherpe afname van 5,1% in federale uitgaven. Vooral defensie-uitgaven namen af met 8%, terwijl niet-defensie-uitgaven met 1% krompen.

Dit weerspiegelt mogelijk de inspanningen van Elon Musk, en de kostenbesparingen van DOGE. Tegelijkertijd groeiden de uitgaven van lokale en regionale overheden met een bescheiden 0,8%, het langzaamste tempo sinds het tweede kwartaal van 2022.

Ondanks de krimp zijn er ook lichtpunten. De consumentenbestedingen, een cruciale motor van de economie, stegen met 1,8%, hoewel dit de traagste groei was sinds het tweede kwartaal van 2023 en een daling ten opzichte van de 4% groei in het voorgaande kwartaal.

De stijging werd gedreven door uitgaven aan diensten (+2,4%), met name in gezondheidszorg, huisvesting en nutsvoorzieningen, terwijl de bestedingen aan goederen een gemengd beeld lieten zien: niet-duurzame goederen stegen met 2,7%, maar duurzame goederen daalden met 3,4%. Een afzonderlijk rapport toonde dat de consumentenbestedingen in maart met 0,7% stegen, wat hoger was dan de verwachte 0,5%.

Daarnaast kenden bedrijfsinvesteringen een opvallende groei van 21,9%, na een daling van 5,6% in het vierde kwartaal van 2024. Deze stijging werd voornamelijk gedreven door een toename van 22,5% in uitgaven aan apparatuur, mogelijk ook een reactie op de dreigende tarieven. Het beschikbare persoonlijke inkomen groeide met 2,7%, een verbetering ten opzichte van de 1,9% in het vorige kwartaal, en de spaarquote steeg licht van 3,7% naar 4%.

Dit wijst erop dat consumenten, ondanks de economische onzekerheid, enige financiële ruimte behouden.

Inflatie en de Federal Reserve

De bbp-cijfers gaan gepaard met zorgwekkende signalen over inflatie, wat de Federal Reserve voor een dilemma plaatst. De prijsindex voor persoonlijke -persoonlijke consumptie-uitgaven (PCE), de inflatiemaatstaf van de Fed, steeg met 3,6% in het eerste kwartaal, een forse stijging ten opzichte van de 2,4% in het vierde kwartaal van 2024.

Deze cijfers zijn hoger dan de Fed’s streefdoel van 2%, wat eventuele renteverlagingen moeilijker maakt.

“Tariffs function like a tax hike, tighten financial conditions, and increase uncertainty for businesses,”- David Mericle, Goldman Sachs

Deze combinatie van stagnerende groei en aanhoudende inflatie voedt zorgen over stagflatie, een scenario waarin de economie stagneert terwijl de prijzen blijven stijgen.

De markten reageerden direct op het bbp-rapport. De S&P-500 daalde 1,4%, de Nasdaq 1,7%.

Bron: Google Finance

Trumps handelsbeleid

Begin april kondigde hij 10% algemene tarieven aan op handelspartners, naast specifieke “wederkerige” heffingen tegen tientallen landen. Op 9 april schortte hij deze tarieven voor 90 dagen op om te onderhandelen, maar concrete overeenkomsten blijven uit. Trump zelf bleef optimistisch in een bericht op Truth Social:

“Tariffs will soon start kicking in, and companies are starting to move into the USA in record numbers. Our Country will boom, but we have to get rid of the Biden ‘Overhang.’”

De economische cijfers schetsen echter een complexer beeld. Hoewel de importgolf en de daling in overheidsuitgaven de krimp verklaren, wijzen andere indicatoren op aanhoudende veerkracht.

Ryan Sweet, hoofdeconoom bij Oxford Economics, merkte op:

“GDP is backward-looking but there was some good news as real final sales to private domestic purchasers, the engine of the economy, posted a decent gain.”

Toch waarschuwde hij dat de economie nu te maken heeft met “verschillende schokken, waaronder tarieven, stress in de toeleveringsketen, strengere financiële omstandigheden en onzekerheid.”

De bbp-krimp brengt de VS dichter bij een recessie, die wordt gedefinieerd als twee opeenvolgende kwartalen van negatieve groei. De National Bureau of Economic Research hanteert een bredere definitie, namelijk “een significante daling in economische activiteit die zich over de economie verspreidt en langer dan een paar maanden aanhoudt.”

Sommige prominente stemmen, zoals BlackRock-CEO Larry Fink, menen dat de VS al op de rand van een recessie balanceert, terwijl grootbanken zoals JPMorgan Chase een kans van 60% op een recessie dit jaar voorspellen.

De komende weken zullen cruciaal zijn. Op vrijdag publiceert het Bureau of Labor Statistics de werkgelegenheidscijfers, en een voorlopig rapport van ADP toonde een teleurstellende banengroei van slechts 62.000 in april. Tegelijkertijd blijven consumenten voorzichtig: het consumentenvertrouwen daalde in april naar het laagste niveau in vijf jaar, volgens de University of Michigan.