Investeren in obligaties: Hoe werken ze en waar moet je op letten?

In het kort:

• Rentes zijn het afgelopen jaar gestegen en dat heeft de interesse in obligaties onder beleggers aangewakkerd.

• We bespreken twee interessante obligatie ETF's met een hoog rendement, beschikbaar op DEGIRO.

• Tot slot leggen we de belangrijkste voordelen en nadelen uit. Het is belangrijk om deze aspecten af te wegen en te overwegen of beleggen in obligaties daadwerkelijk past bij je.

De rentes zijn het afgelopen jaar flink gestegen en daarmee ook de populariteit van obligaties onder beleggers. Velen jaren werd er niet omgekeken naar obligaties door particuliere beleggers, maar ze worden steeds meer omarmd en opgenomen in de portefeuilles. Niet zo gek eigenlijk: de obligatiemarkt is de grootste markt ter wereld, groter dan de totale aandelenmarkten.

Maar wat zijn obligaties precies en hoe werken ze? Wat zijn de belangrijke overwegingen die je moet maken voordat je begint met beleggen in obligaties? In dit artikel gaan we dieper in op deze vragen en geven we je tips over hoe je zo goed mogelijk kunt beleggen in obligaties. Of je nu een ervaren belegger bent of juist net bent begonnen, dit artikel zal je helpen een goed begrip te krijgen van de wereld van obligatiebeleggingen.

Wat zijn obligaties?

Obligaties zijn schuldbewijzen (leningen) die uitgegeven worden door overheden, bedrijven of andere organisaties. Obligaties werken simpel gezegd als volgt: wanneer een bedrijf of overheid geld wilt lenen, dan kunnen ze obligaties uitgeven. Door het kopen van een obligatie leen je dus in feite geld uit aan de uitgevende (een bedrijf of overheid) partij. In ruil daarvoor ontvang je als belegger rente, ook wel couponrente genoemd, gedurende de looptijd van de obligatie. Aan het einde van de looptijd ontvang je als belegger het geleende bedrag weer terug van de uitgevende partij.

Het rendement van een obligatie bestaat overigens niet uitsluitend uit de ontvangen rente. Het rendement op een obligatie is nog afhankelijk van verschillende andere factoren: de aankoopprijs en de looptijd van de obligatie. De aankoopprijs van de obligatie kan immers hoger of lager zijn dan de nominale waarde (het bedrag waarvoor de obligaties oorspronkelijk zijn uitgegeven, en dat heeft veel invloed op het rendement. Daarnaast speelt de looptijd van de obligatie ook een rol bij het uiteindelijke rendement. Over het algemeen geld: hoe langer de looptijd van de obligatie, hoe hoger het rendement. Dit komt omdat beleggers meer risico lopen als ze hun kapitaal voor een langere tijd vastzetten, en daarom meer rendement verwachten als compensatie voor dit risico.

Praktijkvoorbeeld obligaties

We hebben nu veel theoretische begrippen behandeld en het kan zijn dat je het daarom nog niet helemaal snapt. Dat is niet erg. Om het beter te begrijpen, is het handig om eens een praktijkvoorbeeld toe te passen. Hoe bereken je nou het rendement van een obligatie met al deze verschillende factoren en moeilijke termen?

Stel bijvoorbeeld dat je een obligatie hebt gekocht met een couponrente van 5% en een nominale waarde van €1000. De marktprijs van een obligatie kan zoals gezegd fluctueren tegenover de nominale waarde. Laten we zeggen dat je de obligatie hebt gekocht tegen een marktwaarde van €950. Elk jaar ontvang je dan €50 aan rente (5% van €1000), wat neerkomt op een rendement van 5,26% op je oorspronkelijke investering van €950. Aan het einde van de looptijd van de obligatie ontvang je ook nog de nominale waarde van €1000 terug. Daarin maak je nog eens extra koersrendement, omdat de beurswaarde op het moment van aanschaf zich onder de nominale waarde bevond.

Hoe werken obligaties?

We hebben kunnen lezen dat het rendement op obligaties niet alleen wordt bepaald door de rente, maar ook door de nominale waarde, beurswaarde en looptijd van de desbetreffende obligatie. In dit deel gaan we dieper in op de werking van obligaties en op welke manier alle bovengenoemde factoren worden beïnvloed. Het is belangrijk om hiervan op de hoogte te zijn, zodat je niet voor onaangename verrassingen komt te staan.

De waarde van een obligatie kan worden beïnvloed door verschillende factoren, zoals de marktrente, de kredietwaardigheid van de uitgever en de economische omstandigheden. Wanneer de marktrente stijgt, kan de waarde van een bestaande obligatie dalen, omdat beleggers kunnen profiteren van de hogere rentetarieven elders. Ook kan de kredietwaardigheid van de uitgever veranderen, waardoor de obligatie meer of minder aantrekkelijk wordt voor beleggers. Eén goed voorbeeld hiervan is de crisis in Griekenland die in 2010 begon. De kredietwaardigheid van de Griekse overheid zakte als een baksteen en daarmee ook de beurswaarde van haar obligaties. Het is dus niet zo dat obligaties volledig risicoloos zijn en je altijd een gegarandeerd, vast rendement krijgt.

Daarnaast hebben obligaties een couponrente: het percentage dat de uitgever van de obligatie betaalt aan de investeerder als rente. Dit percentage wordt vastgesteld bij de uitgifte van de obligatie en blijft gedurende de looptijd van de obligatie hetzelfde ten opzichte van de nominale waarde. Let wel op, het percentage kan fluctueren op basis van de beurswaarde. Het bedrag aan rente staat namelijk vast, maar de beurswaarde van een obligatie kan schommelen zoals we net hebben gelezen. Naast de couponrente heeft een obligatie ook een vervaldatum. Dit is de datum waarop de uitgever de lening moet terugbetalen aan de investeerder. Het rendement komt dan neer op de som van het verschil tussen nominale waarde en aanschafwaarde en de ontvangen couponrentes.

Verschillende soorten obligaties

Obligaties komen in alle soorten en maten en het is belangrijk om te begrijpen dat verschillende soorten obligaties verschillende risico's en rendementen met zich meebrengen. Hieronder volgen enkele veelvoorkomende obligaties:

Staatsobligaties: Dit zijn obligaties uitgegeven door overheden om hun activiteiten te financieren. Staatsobligaties worden doorgaans beschouwd als een relatief veilige investering, omdat de kans dat de overheid in gebreke blijft bij het betalen van rente en terugbetaling van de hoofdsom zeer klein is.

Bedrijfsobligaties: Dit zijn obligaties die zijn uitgegeven door bedrijven. Ze zijn meestal riskanter dan staatsobligaties omdat bedrijven failliet kunnen gaan en de obligatiehouders hun geld kunnen verliezen. Deze obligaties hebben over het algemeen een hoger rendement dan staatsobligaties.

Hoogrentende obligaties: Dit zijn obligaties met een hoger dan gemiddeld rendement, maar ook hogere risico's. Ze worden vaak uitgegeven door bedrijven met een lage kredietwaardigheid en hebben een hogere kans op wanbetaling. Dit type obligaties staan ook wel bekend als ‘junk bonds’.

Obligaties in opkomende markten: Dit zijn obligaties die zijn uitgegeven door overheden en bedrijven in opkomende economieën. Ze bieden vaak hogere rendementen dan obligaties uit ontwikkelde landen, maar hebben ook hogere risico's, omdat er relatief weinig garantie op terugbetaling is.

Lees ook: Wat zijn (staats) obligaties & hoe kun je erin beleggen?

Belangrijke overwegingen bij het beleggen in obligaties

Omdat de obligatiemarkt zo complex en groot is, kan het snel voelen alsof je door de bomen het bos niet meer ziet. Daarom is het bij het beleggen in obligaties in eerste instantie belangrijk om je beleggingsdoelstellingen en risicobereidheid te bepalen. Wil je bijvoorbeeld een hoger rendement behalen of juist een laag risico hebben? Het is belangrijk om te weten dat hogere rendementen vaak gepaard gaan met hogere risico's. Kijk daarom goed naar de kredietwaardigheid van de uitgever van de obligatie en houd rekening met mogelijke veranderingen van de beurswaarde in de markt.

Daarnaast is het net als bij andere beleggingen belangrijk om voldoende rekening te houden met diversificatie wanneer je belegt in obligaties. Door je geld te spreiden over verschillende obligaties en uitgevers (land of overheid) verminder je het risico dat een eventueel faillissement van een enkele uitgever jouw hele portefeuille treft. Zorg er dus voor dat je een goed gespreide portefeuille hebt en niet te veel geld in een enkele obligatie of uitgever investeert.

Tot slot is het belangrijk om rekening te houden met de kosten die gepaard gaan met het beleggen in obligaties. Ook dit is weer vrij standaard, maar veel beleggers hebben de tendens om dit toch te vergeten. Wees spaarzaam op onnodige kosten en let vooral op de transactiekosten en eventuele vaste kosten. Deze kosten beïnvloeden het rendement van jouw beleggingen en het is daarom belangrijk om hier zorgvuldig rekening mee te houden wanneer je besluit te gaan beleggen in obligaties.

De meest bekende obligatiefondsen in Nederland

Via een obligatiefonds of obligatie-ETF kunnen beleggers eenvoudig beleggen in een groot aantal verschillende obligaties. Hierdoor wordt het risico gespreid en is het risico enigszins lager. Deze ETF's zijn beschikbaar op grote brokers zoals DEGIRO. Hieronder behandelen we twee van de meest populaire obligatie-ETF's.

iShares USD High Yield Corp Bond UCITS ETF (IHYU)

IHYU is een obligatie-ETF met een specifieke focus: bedrijfsobligaties met een hoge rente. Dit betekent dat de ETF voornamelijk investeert in obligaties van bedrijven die niet een heel hoge kredietwaardigheid hebben, ook wel bekend als 'sub investment grade'. Deze obligaties hebben over het algemeen een hoger risico op wanbetaling dan obligaties met een hogere kredietwaardigheid. Het resultaat van deze focus is een opvallend kenmerk dat direct in het oog springt: het rendement. IHYU biedt beleggers namelijk een aanzienlijke rente van 4,55%.

Wat betreft de prestaties heeft IHYU in de afgelopen jaren indruk gemaakt. Over een periode van vijf jaar heeft deze ETF een rendement behaald van maar liefst 35,08%. Dat is aanzienlijk hoger dan wat je zou verwachten van veel traditionele obligaties. Over de laatste drie jaar was het rendement 19,77%, en zelfs over slechts één jaar was het rendement 13,50%. Deze cijfers weerspiegelen de aantrekkingskracht van hoogrentende bedrijfsobligaties en de sterke prestaties die IHYU heeft weten te leveren.

Er is echter één belangrijk punt om in gedachten te houden bij IHYU, en dat zijn de jaarlijkse kosten. Deze bedragen 0,5%, wat hoger is in vergelijking met sommige andere ETF's. Hoewel deze kosten in eerste instantie misschien niet enorm lijken, kunnen ze op de lange termijn wel een grote invloed hebben op het totale rendement.

iShares Core Corp Bond UCITS ETF (SLXX)

Het grote verschil tussen bovenstaande ETF en SLXX zit in het rendement en de kosten. SLXX richt zich op wat meer veiligere obligaties (hoge kredietwaardigheid) uit verschillende regio's, waaronder Europa, Australië en de Verenigde Staten. Bovendien omvat het verschillende sectoren, waarbij de bankensector op dit moment de grootste is, met ongeveer 28% van de ETF.

Daarnaast zijn de kosten van deze ETF een stuk lager. SLXX houdt deze kosten namelijk op een beheersbaar niveau, met een bescheiden jaarlijkse kosten van 0,2%. Op dit moment biedt SLXX een jaarlijkse rente van 2,10%. De afgelopen vijf jaar hebben laten zien dat deze ETF indrukwekkende groei heeft behaald, met een rendement van 23,83%. Over een jaar was het rendement 1,63%, en over drie jaar bedroeg het 16,47%. Deze prestatiecijfers zijn het bewijs van de stabiliteit en groei die SLXX heeft geboden aan beleggers.

Lees ook: Dit aandeel keert maandelijks dividend uit

Conclusie: De voor- en nadelen van beleggen in obligaties

Voordat je besluit om direct een deel van je vermogen in obligaties te stoppen, is het belangrijk om voor jezelf even duidelijk te krijgen wat de voor- en nadelen zijn en deze goed af te wegen. Er zijn zowel voordelen als nadelen verbonden aan het beleggen in obligaties en deze hangen voor een groot deel af van ieders persoonlijke situatie en voorkeuren.

Enkele algemene voordelen van beleggen in obligaties zijn het ontvangen van een relatief betrouwbare, regelmatige inkomstenstroom. Bovendien dragen veel obligaties een stuk minder risico met zich mee dan andere beleggingsproducten (zoals aandelen). Tot slot kan het toevoegen van obligaties helpen bij het spreiden van je portefeuille.

Enkele nadelen zijn het gemiddeld lagere rendement van obligaties en het kredietrisico – wanneer de uitgever het geleende geld niet meer terug kan betalen. Het is nogmaals belangrijk om zelf in te schatten hoe zwaar deze voor- en nadelen op jouw eigen persoonlijke basis wegen. Uiteindelijk ben jij de enige die kan bepalen of beleggen in obligaties bij je past en of het interessant voor je is.

Heb je vragen of opmerkingen? Stuur een e-mail naar Michiel@debelegger.nl