60.000 banen verloren: dit is wat bedrijven niet zeggen over AI

In het kort

• Grote Amerikaanse bedrijven hebben in 2025 al meer dan 60.000 banen geschrapt, vooral in kantoorfuncties.

• AI wordt vaak als reden opgevoerd, maar experts stellen dat traditionele kostenbesparing en economische druk de werkelijke drijfveren zijn.

• Bedrijven gebruiken AI-retoriek om pijnlijke herstructureringen acceptabeler te maken voor beleggers en personeel.

Het lijkt een logisch verband: kunstmatige intelligentie rukt op en duizenden banen verdwijnen. Toch is de werkelijkheid complexer dan het dominante narratief suggereert. In 2025 kondigden zwaargewichten als Amazon, UPS en Target samen het ontslag aan van meer dan 60.000 werknemers. AI werd regelmatig genoemd in dezelfde adem als de ontslagen, maar volgens experts is dat vaak niet meer dan een handig excuus.

Onder het mom van technologische vooruitgang verhullen bedrijven klassieke motieven: kostenbesparing, herstructurering en correctie op overambitieuze groeistrategieën. AI is in veel gevallen niet de oorzaak, maar de dekmantel.

Waarom AI de schuld krijgt

Vanuit PR-oogpunt is AI aantrekkelijk. Het klinkt modern, onvermijdelijk en visionair. Het vertelt een verhaal waarin bedrijven klaar zijn voor de toekomst en hun organisaties optimaliseren met de technologie van morgen. Maar achter dat verhaal gaan vooral ouderwetse motieven schuil.

Peter Cappelli, hoogleraar aan de Wharton School, wijst op het gebrek aan bewijs dat AI werkelijk op grote schaal banen schrapt. “Het invoeren van AI om personeel te vervangen is complex en kost tijd,” zegt hij. “Toch doen bedrijven alsof het eenvoudig en direct besparend is. Dat is het niet.” Volgens Cappelli is er eerder sprake van een “kuddegedrag”: bedrijven kopiëren elkaars strategieën uit angst iets te missen of om aandeelhouders tevreden te stellen.

Niet AI, maar kuddegedrag drijft de ontslagen, stelt Cappelli:

Amazon: snijden om te kunnen investeren

Amazon staat symbool voor de spanningsboog tussen AI-belofte en bedrijfseconomische realiteit. Sinds 2022 zijn er ruim 41.000 banen verdwenen, waarvan 14.000 alleen al dit jaar. CEO Andy Jassy benadrukte dat deze beslissingen niet financieel of technologisch gedreven zijn, maar bedoeld om de organisatie ‘op te schonen’ na jaren van explosieve groei.

De inzet op AI is er wel, maar eerder als toekomstvisie dan als directe reden voor ontslagen. Amazon trekt in 2025 een recordbedrag van 125 miljard dollar uit voor kapitaalinvesteringen, waarvan een aanzienlijk deel bestemd is voor AI-infrastructuur in de cloud. Tegelijkertijd zegt Jassy dat het bedrijf blijft werven in “strategische gebieden”, wat erop wijst dat er eerder sprake is van herschikking dan afbouw.

“Het gaat om cultuur,” verklaarde hij tijdens de kwartaalpresentatie. “We zijn te groot, te traag en te gelaagd geworden. We moeten terug naar de snelheid van een startup.”

Met andere woorden: AI is de bestemming, niet de reden van vertrek.

Amazon CAPEX door de jaren heen: scherpe stijging naar $125 miljard in 2025

UPS: minder mensen, maar niet door robots

UPS maakte in 2025 bekend 48.000 banen te schrappen, waarvan het merendeel in operationele functies. In de media werd ook hier AI genoemd als factor, maar de realiteit is veel minder futuristisch.

De logistiekreus heeft besloten de samenwerking met Amazon, ooit goed voor 12% van de omzet, fors af te bouwen. In plaats daarvan richt UPS zich op sectoren met hogere marges zoals gezondheidszorg en B2B-diensten. Dit vraagt om een andere logistieke structuur en dus om minder mensen.

Van de 93 gesloten vestigingen zijn er geen vervangen door geautomatiseerde alternatieven. Automatisering speelt een rol in toekomstige plannen, maar volgens CFO Brian Dykes ging het bij de meeste ontslagen om het wegsnijden van vaste kosten, niet om robots die het werk overnemen.

Wel erkent UPS dat de noodzaak voor nieuwe aanwervingen daalt. Momenteel loopt 66% van het pakketvolume via geautomatiseerde faciliteiten, een lichte stijging ten opzichte van een jaar geleden. Die trend zet door, maar de huidige ontslagen zijn daar niet direct aan gekoppeld.

UPS schrapt banen om kosten te drukken, niet vanwege automatisering:

Target: consumententwijfel en interne chaos

Target schrapte recent 1.800 kantoorbanen, ofwel 8% van het hoofdkantoor. De officiële verklaring: te veel complexiteit, te weinig resultaat. AI werd hierbij niet genoemd en terecht de oorzaak ligt elders.

De retailer, die sterk leunt op mode- en seizoensproducten, ondervindt meer last van afkoelende consumentenbestedingen dan bijvoorbeeld Walmart, dat afhankelijk is van dagelijkse producten zoals voedsel. Voeg daarbij stijgende importtarieven, mismanagement van de voorraad en dalende klanttevredenheid en het plaatje wordt duidelijk: Target kampt met structurele problemen, geen technologische revolutie.

CEO Michael Fiddelke benadrukte dat het bedrijf te veel lagen en overlappingen heeft opgebouwd. Terwijl het personeelsbestand met 6% groeide, daalde de omzet met 0,8% in dezelfde periode. De ontslagen zijn een poging om die scheefgroei te corrigeren.

Dat het bedrijf tegelijkertijd meer wil investeren in technologie, betekent niet dat AI nu al mensen vervangt eerder dat het bedrijf hoopt later efficiënter te kunnen opereren.

Target kampt met dalende omzet en stagnerende groei:

AI als strategische dekmantel

De term “AI-washing” wint terrein: bedrijven gebruiken AI-retoriek om traditionele kostenbesparingen acceptabeler te maken voor personeel en investeerders. In plaats van toe te geven dat een productlijn faalt of dat een expansiestrategie te duur is gebleken, wijzen managers naar een externe, onpersoonlijke kracht: kunstmatige intelligentie.

Dit creëert de illusie van vooruitgang, terwijl het in werkelijkheid vaak gaat om herstelmaatregelen. Denk aan Klarna, dat zijn personeelsbestand met 40% verkleinde en AI als katalysator noemde. Of Salesforce, dat 4.000 klantenservicemedewerkers liet gaan en aangaf dat AI inmiddels 50% van het werk kan overnemen. Maar achter deze cijfers gaan vaak andere drijfveren schuil: druk van beleggers, stagnerende groei of simpelweg te hoge vaste lasten.

Vooruitgang als dekking

De ontslagen bij Amazon, UPS en Target illustreren dat AI zelden de hoofdoorzaak is, maar des te vaker het verhaal dat bedrijven kiezen om noodzakelijke herstructureringen te verkopen. Onder het mom van innovatie worden traditionele saneringen gelegitimeerd, waarbij economische druk, tegenvallende prestaties en overmatige groei de werkelijke drijfveren zijn.

In een tijd van hogere inflatie, dalende koopkracht en geopolitieke onzekerheid is AI vooral een dekking die het snijden verzacht. Niet omdat de technologie geen betekenisvolle impact heeft, maar omdat het verhaal eromheen sneller evolueert dan de feitelijke toepassingen. Juist daarom is het essentieel voor investeerders, werknemers en beleidsmakers om alert te zijn op wat bedrijven niet benoemen en wie werkelijk het gelag betaalt in deze zogenaamd slimme transitie.

Wie voorbij de AI-retoriek kijkt, ziet dat veel bedrijven vooral bezig zijn met financiële herstructurering en risicobeheersing. Voor beleggers onderstreept dit hoe belangrijk het is om te investeren in sectoren waar kasstromen niet afhangen van de volgende technologische golf, maar van stabiele, voorspelbare inkomsten. Wie zekerheid verkiest boven volatiliteit, kan buiten de beurs kijken naar tastbare activa zoals vastgoed.

Het SynVest Dutch RealEstate Fund belegt in Nederlands vastgoed met een sterke focus op supermarkten en zorgcentra segmenten die ook in economisch onrustige tijden veerkrachtig blijven. Het fonds realiseerde de afgelopen jaren een gemiddeld rendement van 8,6% per jaar, waarvan 6% maandelijks wordt uitgekeerd. Beleggers profiteren zo van een stabiele cashflow en brede spreiding over solide huurders.

Vraag nu de gratis brochure aan en ontdek vrijblijvend of dit vastgoedfonds past bij jouw beleggingsdoelen.