EU opent onderzoek naar Google’s AI-praktijken: dit staat op het spel
- Mika Beumer
- 7 minuten geleden
- 4 minuten om te lezen
In het kort
De Europese Commissie onderzoekt of Google de concurrentieregels overtreedt met het gebruik van online content voor AI
Centraal staat of uitgevers zonder eerlijke compensatie bijdragen aan AI-functies zoals AI Overviews
De zaak maakt deel uit van een bredere golf aan maatregelen tegen Amerikaanse techreuzen
Google ligt opnieuw onder vuur in Europa. De Europese Commissie is een officieel onderzoek gestart naar de manier waarop het techbedrijf online content van uitgevers en creators gebruikt voor de ontwikkeling van zijn AI-functies, waaronder AI Overviews en AI Mode. De vraag is of Google hiermee de Europese mededingingsregels overtreedt door content te gebruiken zonder passende vergoeding, en of dit oneerlijke concurrentie oplevert voor andere AI-ontwikkelaars.
Het onderzoek is het zoveelste signaal dat Europa zijn greep op grote Amerikaanse technologiebedrijven verder wil versterken, vooral op het gebied van kunstmatige intelligentie. Eerder werden ook Meta, X en Amazon onder de loep genomen. Dit keer draait het om een fundamentele vraag: mag een bedrijf als Google zomaar gebruikmaken van andermans digitale eigendom om zijn AI-systemen te trainen en verrijken?
Google’s AI-functies onder het vergrootglas van Brussel
De aanleiding voor het onderzoek is de manier waarop Google content gebruikt van websites en videoplatforms zoals YouTube om zijn AI-producten te verbeteren. Volgens de Europese Commissie zou het bedrijf zonder toestemming of compensatie inhoud van derden inzetten om AI-antwoorden te genereren, zoals in AI Mode, een experimentele AI-assistent binnen de zoekmachine.
Google onder vuur in Europa: AI Mode bijvoorbeeld, gebruikt mogelijk content van uitgevers zonder toestemming of vergoeding
Daarbij onderzoekt de Commissie ook of Google voorwaarden oplegt die voor uitgevers nadelig zijn. Uitgevers zouden hun content niet kunnen uitsluiten van AI-gebruik zonder tegelijkertijd hun zichtbaarheid in de zoekresultaten te verliezen. Volgens eurocommissaris Teresa Ribera kan dit een inbreuk zijn op fundamentele beginselen van eerlijke concurrentie. Zij stelt dat innovatie door AI welkom is, maar niet ten koste mag gaan van de rechten van makers en eerlijke marktwerking.
De Commissie onderzoekt eveneens of Google hiermee zichzelf een oneerlijk voordeel verschaft ten opzichte van concurrenten. AI-startups en andere techbedrijven zouden namelijk niet dezelfde toegang hebben tot deze enorme hoeveelheid data, wat een ongelijk speelveld creëert. Als blijkt dat Google inderdaad structureel eigen AI-modellen bevoordeelt met content van derden, kan dit leiden tot forse boetes of zelfs structurele beperkingen op de AI-diensten van het bedrijf.
Herhaalde confrontaties tussen EU en Amerikaanse techreuzen
Deze zaak is niet op zichzelf staand. De afgelopen weken heeft de Europese Commissie meerdere acties ondernomen tegen grote Amerikaanse technologiebedrijven. Zo kreeg het sociale platform X van Elon Musk onlangs een boete van 120 miljoen euro wegens gebrekkige transparantie over advertenties en misleidend design van het blauwe vinkje. Musk reageerde fel en riep zelfs op tot het opheffen van de Europese Unie, waarmee hij kritiek uitlokte van zowel Europese als Amerikaanse beleidsmakers.
Elon Musk woedend na miljoenenboete voor X: “De EU moet worden opgeheven”
Ook Meta is onderwerp van een nieuw onderzoek, vanwege het mogelijk bevoordelen van eigen AI-initiatieven via toegang tot gebruikersgegevens van WhatsApp. De EU wil nagaan of deze strategie andere AI-bedrijven uitsluit van eerlijke toegang tot essentiële data, wat strijdig kan zijn met de Digital Markets Act en bestaande mededingingsregels.
Google zelf is al vaker onderwerp geweest van Europese onderzoeken. In september 2025 kreeg het bedrijf nog een boete van bijna 3 miljard euro wegens machtsmisbruik in de advertentietechnologie. Toen stelde het bedrijf dat de beschuldigingen onterecht waren en kondigde het aan in beroep te gaan. Volgens Google zijn er juist meer alternatieven dan ooit voor hun advertentiediensten en is er geen sprake van een gesloten markt.
Trumps felle reactie op eerdere EU-boete voor Google: “Zal deze oneerlijke straffen niet laten staan”
Toch blijft de Europese Commissie kritisch op de rol van big tech in de digitale economie. Vooral in de snelgroeiende AI-sector willen Europese toezichthouders voorkomen dat een klein aantal Amerikaanse spelers een dominante rol opeist, zonder controle of transparantie. Door grote datasets, platformmacht en infrastructuur te combineren, kunnen deze bedrijven hun voorsprong opdrijven ten koste van innovatie en diversiteit in de markt.
Uitgevers en makers voelen zich buitenspel gezet
Naast het juridische aspect speelt er ook een groter maatschappelijk debat. Steeds meer uitgevers, kunstenaars en contentmakers klagen over het feit dat hun werk gebruikt wordt om AI-modellen te trainen, zonder dat daar een vergoeding of instemmingsmogelijkheid tegenover staat. In Europa gelden er regels over auteursrecht en eigendom van digitale content, en veel uitgevers vinden dat techbedrijven daar te gemakkelijk aan voorbijgaan.
De kern van het probleem zit in de onzichtbaarheid van het proces. AI-systemen worden gevoed met miljarden tekstfragmenten, beelden en video's, vaak zonder dat duidelijk is wie de oorspronkelijke maker is of hoe de data zijn verzameld. Voor veel mediabedrijven is dit extra pijnlijk, omdat zij afhankelijk zijn van online zichtbaarheid via platforms als Google, maar tegelijkertijd zien dat hun content wordt ‘herverpakt’ in AI-antwoorden, zonder dat daar verkeer of inkomsten tegenover staan.
In dit opzicht raakt het onderzoek aan de bredere discussie over de digitale machtsverhoudingen. Wie controleert de toegang tot informatie? En wie profiteert van de waarde die door anderen wordt gecreëerd? De Europese Commissie lijkt vastbesloten om die vragen te beantwoorden, niet alleen vanuit een concurrentieperspectief, maar ook vanuit een principieel standpunt over digitale rechten en economische gelijkheid.
De uitkomst van het onderzoek kan grote gevolgen hebben voor Google en de bredere AI-industrie. Als blijkt dat er inderdaad sprake is van machtsmisbruik of ongelijke toegang tot data, kan dat leiden tot ingrijpende maatregelen. Denk aan verplichte licenties, boetes of beperkingen op het gebruik van content voor AI-toepassingen. Voor Europese uitgevers, ontwikkelaars en beleidsmakers zou dit een belangrijk precedent kunnen zijn in de strijd om een eerlijkere digitale markt. De komende maanden zal duidelijk worden of Europa de daad bij het woord voegt in het reguleren van AI op basis van bestaande concurrentiewetten.
Het onderzoek naar Google laat zien hoe sterk regulering en marktmacht het speelveld voor grote technologiebedrijven beïnvloeden. Voor beleggers die internationaal opereren, onderstreept dit hoe belangrijk het is om naast risico’s en regelgeving ook de eigen kostenstructuur scherp te houden, omdat die direct het netto rendement bepalen.
MEXEM werd door Brokerskiezen.nl uitgeroepen tot beste allround broker van 2025 en biedt toegang tot wereldwijde markten tegen lage tarieven. De valutakosten bedragen 0,005%, tegenover 0,25% bij DEGIRO en SAXO Bank, een verschil dat kan oplopen tot honderden tot duizenden euro’s per jaar. Dankzij die combinatie van lage kosten en brede marktoegang wordt MEXEM door kenners vaak gezien als de meest complete broker van dit moment.
