Bitcoin als antigif: feit of fictie?

In het kort:

• Bitcoin beweegt tijdens crises vaak mee met risicovolle activa zoals aandelen en gedraagt zich dus niet als een klassieke veilige haven.

• In crisismomenten zoals de coronacrash en Oekraïne-oorlog liet Bitcoin flinke volatiliteit zien, terwijl goud relatief stabiel bleef.

• Ondanks het beperkte aanbod blijkt Bitcoin in de praktijk geen betrouwbare inflatiehedge of bescherming tegen recessies.

In tijden van economische onzekerheid en geopolitieke onrust grijpen beleggers traditioneel naar veilige havens zoals goud en staatsobligaties. Maar sinds de opkomst van Bitcoin stellen velen zich de vraag: kan deze digitale munt ook dienen als bescherming tegen financiële stormen? Is Bitcoin inderdaad het “digitale goud” waarvoor sommigen het houden? De werkelijkheid blijkt complexer.

Bitcoin boven goud?

Tijdens de COVID-19-pandemie werd de veerkracht van Bitcoin voor het eerst serieus getest. Toen de wereldmarkten in maart 2020 instortten, kelderde ook Bitcoin met bijna 50% verlies binnen één dag. In plaats van als veilige haven op te treden, gedroeg de cryptomunt zich juist als een risicovol actief.

Maar het verhaal eindigde daar niet. Terwijl centrale banken wereldwijd hun geldkraan opendraaiden, herstelde Bitcoin zich snel en beleefde het een spectaculaire rally. Toch bleek dat vooral te danken aan liquiditeitsinjecties en niet aan crisisbestendigheid. Bitcoin zakte in de paniek mee met de aandelenmarkt en sprong pas weer omhoog toen de risicobereidheid terugkeerde.

De koers van Bitcoin de afgelopen 10 jaar:

Bron: TradingEconomics

De Oekraïne-oorlog: vlucht in crypto of schijnbeweging?

De Russische inval in Oekraïne in 2022 vormde een nieuwe test. In eerste instantie daalde de Bitcoin-koers, maar deze herstelde daarna snel. De stijging kwam in het nieuws als deels te worden gedreven door vraag uit Rusland en Oekraïne, waar burgers op zoek gingen naar alternatieven voor banktransacties en de roebel.

Hoewel deze situatie kortstondig in Bitcoin’s voordeel werkte, bleek de veilige haven-status niet duurzaam. Net als tijdens eerdere crises bewoog de koers uiteindelijk in lijn met aandelenmarkten. Bitcoin vertoonde opnieuw geen structurele bescherming tegen marktschokken.

Inflatie: belofte versus realiteit

Bitcoin wordt vaak gepresenteerd als een wapen tegen inflatie vanwege het beperkte aanbod van 21 miljoen munten. Maar tijdens de inflatiepiek van 2022 zakte Bitcoin met zo’n 65% weg terwijl goud (het klassieke inflatie-instrument) relatief stabiel bleef.

De ratio tussen Goud en Bitcoin toont dat Bitcoin veel sterker correleert met risicovolle activa dan met inflatiebescherming. In bullmarkten stijgt de ratio explosief, maar tijdens macro-economische onzekerheid keldert deze. Dit wijst erop dat beleggers Bitcoin in turbulente tijden eerder zien als een speculatief goed dan als veilige haven. Goud blijft daarentegen veerkrachtig wanneer het er echt toe doet.

De Goud/Bitcoin ratio de afgelopen 10 jaar (log):

Bron: Longtermtrends

De Bitcoin/Goud-ratio is een krachtig instrument om de werkelijke status van Bitcoin als ‘digitaal goud’ te meten. Wie alleen naar de dollarwaarde van Bitcoin kijkt, mist het bredere beeld. Want pas als Bitcoin zijn waarde behoudt ten opzichte van echte schaarste, zoals goud, verdient het zijn status als inflatiebescherming. Tot nu toe blijkt het vooral een activaklasse die floreert bij overvloedig kapitaal, maar kwetsbaar is wanneer de economische fundamenten onder druk staan.

Onderzoek toont aan dat Bitcoin’s functie als inflatiehedge eerder theorie dan praktijk is. Het gedrag van de munt bleek vooral afhankelijk van beleggerssentiment en monetair beleid, en veel minder van daadwerkelijke prijsstijgingen.

En bij een recessie? Onzekerheid troef

Bitcoin heeft nog maar één grote recessie meegemaakt: die van 2020. En ook toen daalde het in eerste instantie hard. Experts verwachten dat Bitcoin bij toekomstige recessies in eerste instantie zal meebewegen met de aandelenmarkten, tenzij centrale banken opnieuw grootschalig stimuleren. De hoge correlatie met risicovolle activa én de extreme volatiliteit maken Bitcoin op dit moment geen logische keuze voor wie op zoek is naar rust in de storm.

De cijfers spreken boekdelen. Bitcoin kent hogere pieken, maar vooral diepere dalen. Daarbij blijkt de correlatie met aandelen in crisistijd sterk positief, wat de diversificatievoordelen beperkt. Goud daarentegen beweegt vaak tegengesteld aan aandelen: precies wat men zoekt in een veilige haven.

Lees ook: Dit aandeel moet nu op je watchlist staan - bizarre koersdaling én stijgende winst

De financiële wereld is het niet eens over Bitcoin’s rol tijdens crises. Waar sommigen zoals Larry Fink (BlackRock) Bitcoin zien als “anker van stabiliteit”, wijzen anderen op de hoge volatiliteit en het gebrek aan betrouwbaarheid. Uit onderzoek blijkt dat Bitcoin in crisistijd eerder neigt naar het gedrag van technologieaandelen dan naar een defensieve hedge.

Zelfs binnen de cryptosector heerst voorzichtigheid. Marktanalisten benadrukken dat Bitcoin waarde kan hebben als alternatief buiten het banksysteem (bijvoorbeeld in landen met kapitaalrestricties), maar dat het geen gegarandeerde vluchthaven is.

Foto van Larry Fink van BlackRock

Bron: Financial Times

Wat betekent dit voor ons als beleggers?

Voor wie overweegt Bitcoin toe te voegen aan de portefeuille, zeker in turbulente tijden, gelden de volgende vuistregels:

• Beperk de blootstelling: Houd het bij 1–5% van je totale portefeuille, als je het als een toevoeging ziet.

• Denk langetermijn: Investeer alleen kapitaal dat je minstens 5–10 jaar kunt missen.

• Diversifieer binnen je (crisis)-hedges: Combineer Bitcoin met klassieke veilige havens zoals goud en staatsobligaties.

• Wees voorbereid op volatiliteit: Flinke dalingen in korte tijd zijn geen uitzondering.

• Gebruik geen geleend geld: Leverage kan tot gedwongen verkoop leiden bij crashes.

• Bewaar veilig: Overweeg een offline wallet zodat je crypto veilig bewaard staat.

Bitcoin biedt kansen op de lange termijn, maar is geen vervanging voor traditionele bescherming tegen crisisrisico’s. In plaats van een robuuste safe haven blijkt het een uiterst volatiel, speculatief instrument dat onder bepaalde omstandigheden goed kan presteren, maar evengoed diepe verliezen kan veroorzaken.

Voor beleggers geldt dan ook: behandel Bitcoin als een speculatieve groeikans, niet als een verzekeringspolis. Spreiding blijft de sleutel tot overleven en mogelijk floreren in onzekere tijden.