ASML versus TSMC - Dit is het beste AI-aandeel

Jelger Sparreboom
10 uur geleden
5 minuten om te lezen

In het kort:

ASML bezit een technologisch monopolie met zijn EUV-machines, onmisbaar en miljarden waard, waardoor iedere chipmaker bij Veldhoven moet aankloppen.
TSMC domineert met ruim 90% van de geavanceerde chipproductie, levert cruciale AI-processors voor Nvidia, Apple en de cloudreuzen, en draait op volle capaciteit.
Samen vormen ASML en TSMC een onmisbare symbiose die de wereldwijde AI-revolutie voedt, waar geopolitiek en kostenstijgingen weinig aan afdoen.

De chipindustrie is geen wedstrijd van slogans, maar een keten van precisie. Aan het begin van die keten staat een lichtbron die nauwelijks iemand ooit zal zien. Aan het eind staan miljoenen wafers, in stilstaande cleanrooms, die uiteindelijk de rekenkracht leveren voor elk groot AI-model en elk datacenter. In het midden, cruciaal en onaantastbaar, staan ASML en TSMC. De één bouwt de machine die het onmogelijke licht produceert. De ander verandert dat licht in miljarden transistors. Hun relatie is geen concurrentiestrijd. Het is een symbiose die de AI-hausse draagt.

ASML

Een EUV-machine van ASML is geen product. Het is een ecosysteem verpakt in staal en vacuüm. De lichtbron verhit 50.000 keer per seconde een druppel vloeibaar tin. In een bijna perfect vacuüm ontstaat extreem ultraviolet licht met een golflengte van 13,5 nanometer. Dat licht wordt via onvoorstelbaar zuivere spiegels gebundeld en door een optisch systeem geleid dat de tekening van een chip minutieus op een wafer projecteert. Niemand anders op aarde heeft dit commercieel voor elkaar gekregen. Dat betekent in de praktijk: wie op 5, 3 of straks 2 nanometer wil produceren, is klant bij ASML.

Dat technologische monopolie vertaalt zich in prijzen die horen bij een uniek stuk gereedschap. Een “low-NA” EUV-scanner kost ruwweg 170 tot 200 miljoen dollar, afhankelijk van configuratie en doorvoer. De nieuwe High-NA-generatie (EXE-serie) gaat richting 350 tot 400 miljoen per stuk. Dit zijn geen catalogusprijzen voor de bühne, maar de orde van grootte waarmee chipfabrikanten hun capex berekenen, en die de uitrol van nieuwe nodes mede bepalen.

De keerzijde van uniek zijn is dat elk geopolitiek zuchtje voelbaar is. Het tweede kwartaal van 2025 was operationeel sterk, met 7,7 miljard euro omzet, een brutomarge boven 50 procent en stevige orders. Toch verlaagde het management de onzekerheidsbandbreedte voor de rest van het jaar, en durfde het voor 2026 geen groei meer te bevestigen. Het totale 2025-beeld werd samengevat als circa 15 procent omzetgroei ten opzichte van 2024, neerkomend op ongeveer 32,5 miljard euro, waar eerder een range van 30 tot 35 miljard werd genoemd. Aandeelhouders schrokken niet van de kwartaalcijfers, maar van die voorzichtigheid. Dat is begrijpelijk, maar het verandert niets aan de structurele vraag naar EUV.

Analistenverwachting EPS-groei tot 2027:

Die voorzichtigheid kwam niet uit de lucht vallen. De Amerikaanse handelspolitiek is in 2025 opnieuw een variabele die bedrijfsplannen beïnvloedt. De aankondiging van een invoerheffing van ongeveer 100 procent op chips die niet in de VS zijn gemaakt, met uitzonderingen voor partijen die in de VS produceren of investeren, veroorzaakt ruis in alle spreadsheets. ASML meldde intussen dat de impact van heffingen in het tweede kwartaal “minder negatief” uitviel dan eerst gevreesd, maar voor 2026 blijft het woord onzeker boven de markt hangen. Voor een kapitaalgoederenbedrijf met lange levertijden en projecten die jaren vooruitlopen op volume, is dat geen triviaal detail.

Wat opvalt is hoezeer ASML’s waardering in 2025 weer de cyclische schaduw inloopt, terwijl de technologische voorsprong niet is aangetast. De High-NA-generatie is onderweg, klanten testen, en de “installed base” groeit in waarde dankzij upgrades en servicecontracten. Dat zijn geen headlines, maar het zijn wél de stromen die cash genereren in zwakkere jaren en de hefboom in sterkere jaren. Wie naar de keten kijkt, ziet dat TSMC, Samsung en Intel allemaal experimenteren met High-NA-inzet en procesarchitecturen. Uiteindelijk wordt het een economische keuze wanneer en waar High-NA rendeert. Dat maakt ASML’s monopolie niet kleiner, het spreidt de adoptie in tijd.

EV/Sales ASML

TSMC

Het andere zwaartepunt staat aan de overzijde van de waardeketen. TSMC is de fabriek waar EUV-licht verandert in chipgeometrie. De kwartaalcijfers van Q2 2025 laten zien hoe hard die fabriek draait: 30,07 miljard dollar omzet, een brutomarge van 58,6 procent en een operationele marge net onder 50 procent. De vraag naar 3- en 5-nanometerchips is de motor. High-performance computing, van datacenters en AI-training tot pc-cpu’s, is inmiddels goed voor een meerderheid van de omzet. Dat patroon past bij de realiteit van vandaag: wie AI-rekenkracht wil op schaal, staat bij TSMC in de rij.

Lees ook: Zijn TSMC-aandelen nu te duur geworden?

De dominantie is niet abstract. In 5 nm wordt het marktaandeel op 70 tot 80 procent geschat, en in 3 nm dichter bij vrijwel de hele markt. Het is precies op die nodes dat AI en premium-smartphones samenkomen. Het marktaandeel in foundryland totaal ligt rond twee derde, maar dat cijfer maskeert dat juist in de geavanceerde nodes de voorsprong veel groter is. Samsung en Intel kampen met yields en doorloop, en wie zekerheid nodig heeft kiest TSMC. Dat is niet alleen een technologisch feit, maar ook een reputatievoordeel dat zichzelf versterkt.

Ook aan de kant van de capaciteit is het beeld helder. Voor 2025 rekent TSMC op 38 tot 42 miljard dollar capex. Dat geld gaat naar 3 nm, 2 nm, geavanceerde packaging (CoWoS), en fabexpansies in Taiwan, Japan, Duitsland en Arizona. De Amerikaanse fab 21 vordert in fasen: N4/N5 loopt, N3 komt erbij, en onder 2 nm staat geprogrammeerd. De kosten in de VS liggen hoger, maar de prijszetting op de meest geavanceerde nodes laat dat toe. Het belangrijkste is dat TSMC volume en yield koppelt aan voorspelbaarheid. In een wereld waar GPU’s en AI-accelerators maanden vooruit zijn uitverkocht, is voorspelbaarheid een concurrentievoordeel.

Dat voorspelbare karakter was terug te lezen in de begeleiding bij Q2. De omzet landde bovenin de eigen bandbreedte en de marges bleven ruim. Het management stuurde op nog wat hogere omzet in Q3 en herhaalde impliciet wat iedereen ziet: de AI-pijplijn is nog niet klaar met TSMC. Als Nvidia, AMD, Apple en de grote clouds hun roadmaps versnellen, dan schuift TSMC mee. Het vormt het logistieke hart van de sector, inclusief de bottleneck in geavanceerde packaging, die zoveel van de performance- en bandbreedtewinst bepaalt.

LTM omzet TSMC:

Er is natuurlijk een politieke laag. De aangekondigde Amerikaanse chipheffingen, met uitzonderingen voor partijen die in de VS bouwen, werken in TSMC’s voordeel. Arizona is duur, maar politiek goud. Het verlaagt de headline-risico’s voor grote klanten die in de VS produceren, en het houdt TSMC binnen de kring van “goedgekeurde” leveranciers. Die logica is niet mooi, maar ze is wel effectief. TSMC blijft aan de juiste kant van de lijn en kan zijn premiumprijzen behouden op de nodes waar yield en time-to-market het verschil maken.

Wat de cijfers niet direct vertellen, is hoe scherp de productmix verandert. Advanced nodes vormen een steeds groter deel van de omzet en, naarmate 3 nm verder rijpt, ook van de winst. In 2025 groeit 3 nm door, 2 nm gaat in late 2025 of begin 2026 geld opleveren, en de A16-generatie staat op de kaart voor de tweede helft van 2026. Er is discussie over hoe snel High-NA daarvoor noodzakelijk is, maar er is geen discussie over de richting: meer EUV, meer lagen, meer packaging, meer kapitaal per wafer, én hogere ASP’s per chip. De keten schuift op naar kwaliteiten die TSMC beheerst.