Wordt de beurs bewust gecrasht?

Sinds de verkiezing van Donald Trump eind 2024 is de Amerikaanse beurs in een neerwaartse spiraal terechtgekomen. Waar de markten in eerste instantie een ‘Trump-rally’ lieten zien — gebaseerd op hoop op deregulering en belastingverlagingen — sloeg dat sentiment begin 2025 om in nervositeit, correcties en massale uitstroom uit aandelen en crypto.

Nog vóór zijn herverkiezing gold Donald Trump als een ‘pro-markt’-president. Hij beschouwde de aandelenmarkt als de graadmeter van economisch succes en wees er vaak op als bewijs van zijn sterke economische beleid.

Maar het resultaat tot nu toe? De S&P 500 verloor sinds 19 februari ruim $5 biljoen aan waarde. De Nasdaq daalde met bijna 11% in een maand. Bitcoin is met zo´n 20% gedaald vanaf zijn all-time high van $108.786, en er is meer dan $1,2 biljoen aan cryptomarktwaarde verdampt sinds december 2024. Tegelijkertijd zien we een scherpe daling in het consumentenvertrouwen, tegenvallende macro-economische cijfers en extreme volatiliteit veroorzaakt door Trumps escalerende tariefbeleid.

Koersverloop S&P 500 sinds aantreden Trump versus Biden en Trump 2:

Bron: Macrotrends

Wat je ziet: een korte opleving direct na de verkiezing, gevolgd door een scherpe en aanhoudende daling vanaf medio februari 2025. Dit patroon wijkt af van eerdere verkiezingscycli, waar markten doorgaans stijgen na de verkiezing van een pro-business Republikein.

Tegen deze achtergrond wint een opmerkelijke theorie terrein: dat de economische schade niet onbedoeld is, maar bewust wordt veroorzaakt. Dat Trump en zijn kring — waaronder invloedrijke figuren als Elon Musk — erop zouden mikken om via crisis de centrale bank onder druk te zetten, en zo de rente te verlagen. Hoewel dit terecht complotmatig klinkt, zijn er diverse signalen en financiële motieven die deze stelling kracht bijzetten.

In 2025 moet de VS naar schatting $7 tot $9 biljoen aan overheidsschuld herfinancieren. De Amerikaanse staatsschuld bedroeg eind 2024 ruim $36 biljoen, met een schuldquote van ruim 120% van het BBP. Alleen al de rentelasten in 2024 bedroegen meer dan $1.000 miljard, oftewel meer dan de totale defensiebegroting van het land. Bij een rente van 4,3% op 10-jaars Treasuries worden deze kosten onhoudbaar.

De totale staatschuld van de VS:

Bron: FRED

Wat je hieronder ziet: een explosieve stijging van de jaarlijkse rentebetalingen sinds 2021, met een versnelling vanaf 2023. De huidige rentelasten vormen een structurele bedreiging voor het federale begrotingsbeleid:

Bron: FRED

In deze context is het voorstelbaar dat beleidsmakers onder Trump – waaronder minister van Financiën Scott Bessent – belang hebben bij een situatie waarin de Federal Reserve wordt gedwongen om de rente te verlagen.

Trump zelf liet eerder al weten dat “niemand rijk wordt met hoge rentes, want dan kan niemand lenen.” Het doel is dus niet alleen om de overheid goedkoper te laten herfinancieren, maar ook om de consument weer aan het lenen te krijgen.

Het deel dat geherfinanciert moet worden in 2025:

Bron: Bloomberg

En hoe dwing je dat af in tijden waar de FED erg voorzichtig opereert? Volgens sommigen door een (lichte vorm van) een marktcrisis. Een recessie of correctie zorgt historisch voor renteverlagingen door de Fed, die zijn dubbele mandaat van inflatiebeheersing én werkgelegenheid moet bewaken, een lastige doelstelling deze tijden..

De renteverlaging verwachting voor 7 mei is vooralsnog laag:

Bron: Fedwatch

Volgens Kalshi, een andere graadmeter voor renteverlagingen, is de kans dat de Fed in 2025 minstens twee renteverlagingen doorvoert opgelopen tot boven de 75%. Tegelijkertijd is er 38% kans op een recessie, zo blijkt uit dezelfde data.

Hier ontstaat de kern van de strategie: crisis zonder instorting. Door markten tijdelijk pijn te doen, ontstaat er ruimte voor renteverlaging. Zolang dat niet escaleert naar een recessie, is het plan geslaagd. Het zou een risicovolle, controversiële strategie – maar dat past in principe perfect binnen de stijl van Trump.

Trumps tariefbeleid – vaak aangekondigd en weer ingetrokken binnen dagen – draagt bij aan onzekerheid. Hij legde bijvoorbeeld 25% tarieven op producten uit Mexico en Canada, 10% extra op China, en dreigt met ‘reciproke’ tarieven voor elk land ter wereld.

Volgens economen zoals John Rapley (The Guardian, maart 2025) is er geen structurele strategie, maar wel een patroon van economische ontregeling:

• Tarieven op landen als Canada brengen schade toe aan Amerikaanse autofabrikanten die geïntegreerd zijn in Noord-Amerikaanse supply chains.

• Bedrijven wachten massaal met investeringen, wat de ISM Manufacturing Index doet kelderen.

ISM Manufacturing Orders Index Q1 2025:

Bron: TradingEconomics

Critici noemen het beleid van Trump gevaarlijk, marktontwrichtend en potentieel destructief. Maar voorstanders zien het als een noodzakelijk breekijzer in een vastgelopen renteomgeving. Als de strategie slaagt zonder diepe recessie, zou het weleens een van de slimste politieke economische zetten van het decennium kunnen blijken.

Toch is het een hoog spel. Er is geen garantie dat lagere rentes de gewenste economische dynamiek zullen herstellen. En het risico bestaat dat mensen in de tussentijd hun vertrouwen in de beleidslijn verliezen.

Maar is er bewijs voor opzet?

Er is absoluut geen hard bewijs dat Trump of zijn omgeving een gecoördineerde strategie zou uitvoeren om de markt te laten crashen. Maar er zijn wel sterke aanwijzingen dat de prikkels, timing en effecten samenvallen op een manier die gunstig uitpakt voor de uiteindelijke doelen:

• Druk op de Fed om rente te verlagen = lagere rentelasten

• Structurele chaos = ruimte voor machtsconcentratie en deregulering

• Crisis = rechtvaardiging voor buitengewone maatregelen

De Amerikaanse economie staat aan de rand van een recessie, de beurs koelt, en wacht vooral, af. Dit, terwijl politieke leiders verwarrende signalen uit blijven zenden over en weer. Of Trump nu bewust de markt manipuleert, of gewoon gebruikmaakt van omstandigheden die hem goed uitkomen, één ding is duidelijk: de mensen die liquiditeit hebben om goedkoop in te kopen wanneer er kansen zijn, zullen er op termijn van profiteren.