Goud en zilver schieten omhoog: dat kan een ramp betekenen voor de markten

In het kort:

• Goud en zilver zijn dit jaar explosief gestegen naar recordhoogtes, terwijl ook de aandelenmarkten nieuwe pieken bereiken.

• Volgens analisten is de stijging van edelmetalen niet alleen het gevolg van inflatie en hoge schulden, maar ook een mogelijk signaal dat de Verenigde Staten richting stagflatie bewegen.

• Hoewel de recente data wijzen op oplopende inflatie en een verzwakkende arbeidsmarkt, blijft de Amerikaanse economie historisch veerkrachtig.

De afgelopen maanden zijn goud en zilver in een stroomversnelling terechtgekomen. Beide edelmetalen bereikten in oktober nieuwe recordhoogtes: goud tikte bijna 4.360 dollar per ounce aan, terwijl zilver voor het eerst door de grens van 53 dollar brak. Opmerkelijk genoeg stijgen goud en zilver terwijl ook de grote Amerikaanse beursindexen, de S&P 500, Dow Jones en Nasdaq, records breken. Normaal gesproken bewegen aandelen en edelmetalen juist tegengesteld: als de beurs stijgt, daalt de vraag naar goud. Dat ze nu tegelijk oplopen, kan een signaal zijn dat er iets fundamenteel mis is in de economie.

Een uitzonderlijke situatie op de markten

De waarde van goud en zilver stijgt meestal wanneer beleggers op zoek gaan naar veiligheid. Als aandelenmarkten instabiel zijn of de inflatie oploopt, biedt goud een vorm van bescherming tegen waardeverlies. Dat beide edelmetalen nu stijgen terwijl de aandelenmarkten eveneens floreren, is dus hoogst ongebruikelijk. Sinds het begin van het jaar is goud met 57 procent gestegen en zilver zelfs met 65 procent.

Volgens analisten kan dit wijzen op iets wat Jerome Powell, voorzitter van de Amerikaanse centrale bank (de Federal Reserve), liever niet ziet gebeuren: de terugkeer van stagflatie. Dat is een situatie waarin de economie nauwelijks groeit, de werkloosheid stijgt en de inflatie hoog blijft. Een dodelijke combinatie die beleidsmakers in een lastig parket brengt, omdat de gebruikelijke instrumenten (rente verlagen of verhogen) dan allebei negatieve effecten hebben.

Waarom edelmetalen nu zo populair zijn

Er zijn logische redenen voor de stijging van goud en zilver. Tijdens de coronapandemie werd de geldhoeveelheid in de Verenigde Staten sterk vergroot, deels door massale steunpakketten. Meer geld in omloop betekent dat elke dollar minder waard wordt, wat de waarde van schaarse grondstoffen zoals goud en zilver doet toenemen.

Daarnaast groeit de Amerikaanse staatsschuld in rap tempo. Het voortdurende politieke gekibbel over begrotingen en schuldenplafonds wekt onrust bij beleggers, die daardoor eerder kiezen voor tastbare activa. Goud en zilver gelden in dat opzicht als veilige havens. Toch menen steeds meer economen dat deze factoren niet alles verklaren. De ongekende stijgingen wijzen volgens hen op dieperliggende zorgen over de toekomst van de Amerikaanse economie.

Stagflatie: het nachtmerriescenario van de Fed

Stagflatie is de ultieme nachtmerrie voor centrale banken. Wanneer de inflatie hoog blijft, zou een renteverhoging normaal gesproken de prijzen moeten afremmen. Maar in een periode van zwakke groei en oplopende werkloosheid kan dat de economie juist verder verzwakken. Omgekeerd kan een renteverlaging de inflatie opnieuw aanwakkeren. Het is een situatie waarin de Fed bijna machteloos toekijkt.

Enkele signalen wijzen erop dat de VS in die richting beweegt. De inflatie, die na 2022 flink was gedaald, is de afgelopen maanden weer aan het stijgen. In augustus lag de inflatie op 2,9 procent, tegenover 2,3 procent in mei. Dat lijkt weinig, maar het laat zien dat prijsstijgingen weer breder in de economie doordringen.

Ook de arbeidsmarkt toont scheuren. De banengroei in de zomermaanden viel sterk tegen, en de werkloosheid klom naar 4,3 procent, het hoogste niveau in bijna vier jaar. Hoewel dat historisch gezien nog steeds laag is, baart het de Fed zorgen, zeker nu de economische groei dreigt te vertragen.

Een waarschuwing van de markt

De combinatie van stijgende inflatie, zwakkere groei en toenemende onzekerheid maakt beleggers nerveus. In dat klimaat kiezen velen voor goud en zilver als verzekering tegen een mogelijke neergang. Dat verklaart waarom beide edelmetalen juist nu pieken, terwijl de beurzen nog overeind blijven.

Voor Powell en zijn collega’s bij de Fed is dit een duidelijk waarschuwingssignaal. Mocht de inflatie verder oplopen terwijl de economie afkoelt, dan kan de centrale bank in een onmogelijke positie belanden.

Toch is er nog hoop

Toch hoeft het niet per se slecht af te lopen. De Amerikaanse economie is veerkrachtig gebleken in eerdere crises. Sinds de Tweede Wereldoorlog kende het land twaalf recessies, die gemiddeld slechts tien maanden duurden. De periodes van groei duurden daarentegen gemiddeld vijf jaar, soms zelfs langer dan een decennium.

Ook de aandelenmarkt volgt dit patroon. Volgens cijfers van Bespoke Investment Group duurt een bear market gemiddeld negen maanden, terwijl bull markets gemiddeld drieënhalf jaar aanhouden. Wie de lange termijn vasthoudt, komt dus meestal sterker uit de dip.

De spectaculaire stijging van goud en zilver laat zien dat beleggers zich zorgen maken over de toekomst van de wereldeconomie. Stagflatie, met stijgende prijzen, hogere werkloosheid en zwakke groei, lijkt niet langer een vergezochte angst. Toch is paniek niet op zijn plaats. De geschiedenis leert dat zelfs na de moeilijkste periodes groei altijd terugkeert.