Duopolie onder vuur - waarom deze twee aandelen nu kelderen

In het kort

• Aandelen van Visa en Mastercard verloren respectievelijk 5% en 4% nadat Amazon en Walmart hun interesse in stablecoins lieten doorschemeren.

• Stablecoins kunnen retailers miljarden aan transactiekosten besparen door traditionele betaalnetwerken te omzeilen.

• Toch blijven de concurrentiedrempels voor nieuwe spelers hoog door de netwerkeffecten, regelgeving en consumentenloyaliteit rond Visa en Mastercard.

De aankondiging dat Amazon en Walmart overwegen hun eigen stablecoin te lanceren, veroorzaakte opschudding op de beurs. De aandelen van Visa en Mastercard daalden abrupt, met verliezen van respectievelijk 5% en 4%. De vrees? Een fundamentele verschuiving in het wereldwijde betaalverkeer – met als inzet miljarden aan jaarlijkse inkomsten uit transactiekosten.

De koersreactie van gisteren:

Bron: Finviz

Dure waarderingen onder druk

Visa en Mastercard worden al jaren gewaardeerd als kwalitatieve groeiaandelen, met stabiele marges en sterke kasstromen. Visa had recentelijk een koers/winstverhouding van boven de 35, Mastercard net onder de 40. Beleggers accepteren die hoge multiples vanwege het quasi-monopolistische karakter van de bedrijven: ze beheersen samen circa 85% van alle kaarttransacties wereldwijd buiten China.

PE ratio van Visa:

Bron: Macrotrends

Maar zulke waarderingen laten weinig ruimte voor negatieve verrassingen. Het idee dat grote retailers als Amazon of Walmart, die samen goed zijn voor honderden miljarden aan jaarlijkse transacties, hun eigen betaalsysteem kunnen lanceren, raakt precies aan het verdienmodel van deze bedrijven. In een markt die rekent op voorspelbare cashflows, is dat voldoende om een koerscorrectie van 5% te rechtvaardigen.

Waarom stablecoins een logische stap zijn voor retailers

Elke keer dat een consument met een creditcard betaalt, vloeit er een percentage naar banken en kaartnetwerken. Voor Amazon en Walmart lopen deze kosten in de miljarden per jaar. Een eigen stablecoin, een digitale munt gekoppeld aan de Amerikaanse dollar, maakt het mogelijk om betalingen af te handelen zonder tussenkomst van Visa, Mastercard of banken. De winstmarge kan voor retailers daardoor flink toenemen, omdat ze geen hoge kosten meer hoeven te betalen aan betaalproviders.

Daarnaast creëert een eigen munt extra klantdata, loyaliteitskansen en controle over het betaalproces. Denk aan cashback in stablecoin-vorm, directe klantbetalingen, lagere fraudekosten en snellere settlement, allemaal aantrekkelijk voor retailers met een grote digitale footprint. Hiermee kunnen zij klanten beter binden aan hun betaalnetwerk en bedrijf.

De timing is ook gunstig: in Washington ligt momenteel de zogeheten Genius Act op tafel, een wetsvoorstel dat private stablecoins binnen een gereguleerd kader moet toestaan. De eerste procedurele stemming is positief verlopen, wat het vertrouwen vergroot dat dit meer is dan een proefballon, maar ook echt realiteit kan worden.

De dreiging is reëel, maar niet absoluut

Toch is het overschatten van deze dreiging minstens zo gevaarlijk. De technische haalbaarheid van stablecoins betekent nog niet dat ze op korte termijn massaal geaccepteerd worden. De belangrijkste belemmeringen? Adoptie, vertrouwen, en regulering.

Voor consumenten betekent overstappen naar een nieuwe munt dat ze een wallet moeten openen, geld verplaatsen en opnieuw vertrouwen moeten opbouwen met deze manier van betalen. Voor veel mensen is dat een brug te ver, zeker als de huidige betaalmethoden, eenvoudig met een pinpas of via Apple Pay, probleemloos werken. Zeker voor oudere mensen gaat dit niet snel gebeuren.

Daarnaast zijn er compliancevraagstukken. Retailers moeten fraudepreventie, witwascontroles en klantverificatie zelf organiseren. Het bouwen van een solide betaalsysteem is een totaal andere discipline dan retail. Visa en Mastercard nemen dit gedeelte volledig uit handen voor deze bedrijven. Zonder robuuste regelgeving is het bovendien risicovol om grootschalig stablecoins te introduceren – een risico dat Walmart of Amazon niet zomaar willen nemen, omdat dit kan leiden tot flinke reputatieschade van de bedrijven.

De diepe defensieve gracht rond Visa en Mastercard

Wat de markt wellicht onderschat, is hoe diep de competitieve gracht is rond de bestaande kaartnetwerken. Visa en Mastercard zijn geen banken; ze zijn infrastructuur. Elk bankpasje, elke fintech-app, elk kassasysteem is gebouwd rond hun netwerken. De waarde zit niet alleen in technologie, maar vooral in netwerkeffecten.

Hun systemen verwerken honderden miljarden transacties per jaar, zijn wereldwijd geaccepteerd en worden ondersteund door een ecosysteem van banken, bedrijven en consumenten. Voeg daar decennialange ervaring in fraudepreventie, risicobeheer en klantondersteuning aan toe, en je hebt een infrastructuur die moeilijk te dupliceren is.

Een overzicht van het complexe betaalsysteem:

Bron: Railpays

Zelfs als Walmart en Amazon hun stablecoins lanceren, zullen ze moeite hebben om die op korte termijn universeel inzetbaar te maken. En zolang klanten wereldwijd Visa en Mastercard blijven gebruiken, online én in fysieke winkels, blijft hun verdienmodel stevig overeind.

Waarom banken dit niet zullen toestaan

Banken en andere financiële instellingen hebben weinig prikkels om massaal over te stappen naar alternatieve betaaloplossingen zoals stablecoins. Visa en Mastercard vormen namelijk niet alleen het ruggengraat van hun bestaande infrastructuur, maar genereren ook aanzienlijke inkomstenstromen voor deelnemende partijen via zogenaamde interchange- en netwerkvergoedingen.

Interchange fees, ook wel transactiekosten genoemd, worden bij elke kaartbetaling betaald door de verkoper (de merchant) aan de bank van de klant (de uitgevende bank). De totale fee's zijn vaak tussen de 3-3,5% van het totale bedrag.

De verdeling van deze fee binnen het ecosysteem ziet er doorgaans als volgt uit:

• Grootste deel naar de uitgevende bank: meestal 70–90% van de totale fee. Deze bank draagt het risico van krediet en fraude en ontvangt hiervoor de vergoeding.

• Klein deel naar het kaartnetwerk (zoals Visa of Mastercard): ongeveer 5–10% van de fee gaat naar het netwerk zelf als vergoeding voor het faciliteren van de transactie.

• Acquirer (de bank van de verkoper): ontvangt meestal het resterende deel voor het verwerken van de betaling en klantendienst.

  
  

Kortom, hoewel Visa en Mastercard de infrastructuur bieden, vloeit het grootste deel van de opbrengst naar de banken – wat verklaart waarom zij weinig belang hebben bij alternatieven zoals stablecoins.

Daarnaast is het hele ecosysteem, van fraudepreventie tot chargeback-procedures, zorgvuldig afgestemd op de standaarden van deze netwerken. Een overstap zou niet alleen ingrijpende IT-aanpassingen vereisen, maar ook nieuwe compliance- en aansprakelijkheidsrisico’s met zich meebrengen.

Voor banken geldt bovendien dat stablecoins hen direct zouden kunnen disintermediëren. Als retailers zelf geldstromen beheren via een eigen digitale munt, verliezen banken hun rol als schakel in het betalingsverkeer en daarmee ook bijbehorende fee-inkomsten en klantdata. Het is dan ook weinig waarschijnlijk dat zij actief zullen meewerken aan een infrastructuur die hun verdienmodel ondergraaft.

In een wereld waarin betrouwbaarheid en compliance essentieel zijn, blijven de netwerken van Visa en Mastercard de veilige haven waar banken liever aan vasthouden dan experimenteren met onzekere alternatieven.

De toekomst is niet of-of, maar en-en

Toch moeten beleggers deze ontwikkeling niet afdoen als ruis. De kaartnetwerken worden wél uitgedaagd, en dat dwingt hen tot innovatie. Visa en Mastercard zijn inmiddels zelf actief op het vlak van blockchaintechnologie, digitale wallets en partnerships met cryptobedrijven. Ze hebben het kapitaal én de expertise om mee te bewegen.

Het scenario dat zich waarschijnlijker zal ontvouwen, is een hybride wereld waarin stablecoins een rol krijgen naast bestaande systemen. Retailers kunnen eigen munten gebruiken voor specifieke loyaliteitsprogramma’s, terwijl de basisbetalingen via de traditionele netwerken blijven lopen.

De marktreactie was fors, maar wie verder kijkt dan de koersgrafiek ziet dat de fundamentele kracht van Visa en Mastercard nog lang niet verdwenen is. Ze zitten midden in het hart van het wereldwijde betaalverkeer en voorlopig heeft niemand een geloofwaardig plan om hen daaruit te verdrijven.