Dreigt de dollar zijn troon te verliezen?

In het kort:

• De euro noteert momenteel op 1,1695 dollar, het hoogste niveau in vier jaar, terwijl de dollar meer dan 10% in waarde is gedaald.

• Buitenlandse beleggers onttrekken kapitaal aan Amerikaanse activa, wat de druk op de dollar en de financiële markten vergroot.

• Het Amerikaanse goederenhandelstekort steeg in mei tot 96,6 miljard dollar, een toename van 11,1% ten opzichte van april.

De euro noteert op 1,1695 dollar, het hoogste niveau sinds eind 2021. De stijging is het gevolg van een verzwakkende Amerikaanse dollar, die sinds januari meer dan 10% aan waarde heeft verloren. Dat is niet enkel het resultaat van renteverwachtingen, maar vooral een afspiegeling van structureel wantrouwen in het economische en politieke traject van de Verenigde Staten.

De val van de dollar in 2025:

Bron: TradingView

President Trump heeft herhaaldelijk gesuggereerd dat hij Fed-voorzitter Jerome Powell voortijdig wil vervangen. Deze dreigende inmenging in het monetaire beleid zet druk op het instituut dat juist vertrouwen moet uitstralen. Tegelijkertijd duwt de aangekondigde “Big, Beautiful Bill” het federale begrotingstekort met naar schatting 2,5 biljoen dollar omhoog, wat de totale Amerikaanse staatsschuld op meer dan 35 biljoen dollar brengt. Die optelsom aan risico’s, politieke bemoeienis, begrotingsonzekerheid en schulddynamiek zorgt voor kapitaaluitstroom en ondermijnt de status van de dollar.

Volgens Goldman Sachs hebben buitenlandse beleggers de afgelopen maanden voor 63 miljard dollar aan Amerikaanse aandelen geliquideerd. Kapitaal vloeit richting Europa, waar de politieke situatie stabieler lijkt, en richting opkomende markten die profiteren van de dollarverzwakking. De daling van de dollar versterkt zo zijn eigen dynamiek: minder vraag naar Amerikaanse activa verlaagt de koers verder, wat het rendement voor buitenlandse beleggers nog onaantrekkelijker maakt.

Handelstekort en inflatie onder druk door dollarverzwakking

De economische implicaties van een zwakke dollar zijn voelbaar op meerdere fronten. Het Amerikaanse goederenhandelstekort kwam in mei uit op 96,6 miljard dollar, een stijging van 11,1% ten opzichte van april. De export daalde met 5,2%, vooral door afnemende buitenlandse vraag en prijsdruk op Amerikaanse producten. Tegelijk bleef de import vrijwel stabiel, maar door de lagere dollarkoers zijn veel ingevoerde goederen van elektronica tot energie fors duurder geworden.

Amerikaans handelstekort: Evolutie 2001 - 2025 (Q1)

Bron: Statista

Een lagere dollar stimuleert weliswaar de exportpositie van Amerikaanse bedrijven, maar dat effect komt met vertraging en weegt niet direct op tegen de stijgende importkosten. Vooral consumenten worden geraakt: prijzen voor buitenlandse auto’s, luxegoederen en grondstoffen lopen op. Voor producenten betekenen hogere importkosten een stijging van de inputprijzen, wat doorwerkt in de bredere inflatiecijfers.

Daarbij komt dat de dollar als wereldreservemunt traditioneel een rol speelt in de stabilisatie van wereldwijde prijzen. Nu die positie wankelt, worden ook internationale contracten in andere valuta gesloten een ontwikkeling die het prijssysteem op lange termijn kan veranderen en de afhankelijkheid van de dollar wereldwijd verder afbouwt.

Structurele risico’s op lange termijn

Een aanhoudend handelstekort betekent dat de VS voortdurend afhankelijk is van buitenlandse financiering. Die afhankelijkheid is kwetsbaar: zodra het vertrouwen daalt, stijgt de rente op Amerikaanse staatsobligaties om investeerders aan te trekken. Hogere rentelasten vergroten op hun beurt het begrotingstekort, waardoor het fiscale beleid nog verder onder druk komt te staan. Zo ontstaat een vicieuze cirkel van vertragende groei, oplopende financieringskosten en afnemend vertrouwen.

Het risico op stagflatie, gelijktijdige economische stagnatie en prijsstijgingen is niet langer theoretisch. Inflatiecijfers blijven hoog, terwijl de groei van het bruto binnenlands product achterblijft bij de verwachtingen. Consumenten houden de hand op de knip, bedrijven aarzelen om te investeren en beleidsmakers missen ruimte om snel in te grijpen zonder nieuwe marktverstoring te veroorzaken.

Fed Beleidsrente: Stabiel door stagflatiezorgen

Bron: Trading Economics

Tegelijkertijd komt de status van de dollar als wereldreservemunt onder druk te staan. Verschillende centrale banken, met name in Azië en het Midden-Oosten, breiden hun reserves in euro’s, yuan of goud uit. Dit liquiditeitsverloop richting alternatieven is misschien nog klein in omvang, maar significant in symboliek. Het signaleert een langzaam verlies van vertrouwen in het Amerikaanse financiële leiderschap.

Strategische heroriëntatie van beleggers

Beleggers wereldwijd herpositioneren zich. Europese aandelen profiteren van de kapitaalinstroom en relatief gunstige valutaontwikkeling. Edelmetalen, zoals goud en zilver, worden opnieuw gezien als veilige haven. Daarnaast neemt de belangstelling voor digitale valuta’s toe, vooral onder institutionele beleggers die hun exposure aan politiek gevoelige valuta’s willen verminderen.

Tegelijk winnen obligatiefondsen uit stabiele economieën, zoals Duitsland en Singapore, aan populariteit. Beleggers beperken hun blootstelling aan de dollar via valutaherdging en een grotere spreiding over valuta's. Hoewel sommige portefeuilles hun dollarweging verlagen, blijft dit voor veel partijen een tactische verschuiving binnen een bredere allocatiestrategie. De recente verschuivingen duiden minder op een definitieve afrekening met de dollar dan op een tijdelijk herkalibreren van risico's binnen een complex en veranderlijk mondiaal klimaat.

Voor vermogensbeheerders wordt het steeds belangrijker om geopolitieke ontwikkelingen nauwlettend te volgen. Besluiten in Washington hebben directe impact op mondiale allocaties en een fout signaal van de Fed of het Witte Huis kan een nieuwe golf van kapitaalvlucht veroorzaken.

Amerikaanse dollar onder druk: Beleggers zoeken elders

Bron: Financial Times

Scenario’s voor de komende maanden

De komende maanden blijven onzeker voor de dollar, maar het is belangrijk om zowel risico’s als veerkrachtige factoren in ogenschouw te nemen. Als president Trump zijn voornemen doorzet om de Fed-voorzitter te vervangen, kan dat leiden tot verhoogde marktonrust en twijfels over de onafhankelijkheid van het monetaire beleid. Blijft een geloofwaardig bezuinigingsplan uit, dan kan het begrotingstekort verder oplopen, mogelijk tot boven de $3 biljoen, wat de druk op de staatsfinanciën vergroot.

Daar staat tegenover dat de Amerikaanse economie historisch gezien flexibel en innovatief is, met een grote mate van aantrekkingskracht op kapitaal op de lange termijn. De Federal Reserve beschikt bovendien over ruime instrumenten om inflatie onder controle te houden en het monetaire beleid te herijken indien nodig. Een renteverhoging kan op korte termijn de groei afremmen, maar zou ook kunnen leiden tot een tijdelijke stabilisatie van de dollar en herstel van investeerdersvertrouwen.

Internationaal blijft de dollar op veel gebieden dominant, van grondstoffenhandel tot financiële markten. Hoewel valuta’s als de euro en de Chinese yuan terrein winnen, is er nog geen volwaardig alternatief dat dezelfde liquiditeit, schaal en veiligheid biedt. De dollar verliest dus mogelijk momentum, maar niet per definitie zijn centrale rol.

Voor beleggers is het belangrijk om zowel de risico’s als de potentiële keerpunten scherp te volgen. Indien de politieke spanningen afnemen en de Federal Reserve haar onafhankelijkheid behoudt, kan het vertrouwen in de dollar relatief snel herstellen. De Verenigde Staten beschikken nog steeds over ’s werelds grootste en meest liquide kapitaalmarkt en de dollar blijft op veel fronten onmisbaar voor internationale handel en financiering.

Hoewel andere valuta’s zoals de euro en de yuan terrein winnen, is er nog geen volwaardig alternatief dat dezelfde combinatie van stabiliteit, schaal en beschikbaarheid biedt. De dollar verliest niet noodzakelijk zijn dominante rol, maar beweegt in een veranderend speelveld. Als de VS erin slaagt de economische en institutionele stabiliteit te versterken, is een krachtige opleving van de munt allesbehalve uitgesloten.