De meeste Nederlanders verdienen veel minder dan je denkt
- Arne Verheedt
- 4 uur geleden
- 3 minuten om te lezen
In het kort
Het mediaan inkomen in Nederland is slechts € 34.300 bruto per jaar, terwijl het gemiddelde op € 42.200 ligt.
Het CPB spreekt van een modaal inkomen van € 44.500, maar dat cijfer is vooral politiek bruikbaar, niet representatief.
De meeste Nederlanders verdienen onder het gemiddelde, wat wijst op een scheve inkomensverdeling.
Als je het journaal kijkt of de krant openslaat, hoor je regelmatig uitspraken als: “De gemiddelde Nederlander verdient zo’n 42.000 euro per jaar.” Klinkt behoorlijk comfortabel. Maar wie even dieper graaft, ontdekt al snel dat de overgrote meerderheid van de Nederlanders daar ver onder zit. Het inkomen dat wij denken te verdienen is dus vaak een illusie veroorzaakt door scheve statistieken en misleidende gemiddelden.
Modaal en gemiddeld: cijfers die het beeld vertekenen
Het Centraal Planbureau (CPB) gebruikt voor beleidsdoeleinden het modale inkomen, dat in 2024 is vastgesteld op € 44.500 bruto per jaar. Veel mensen denken dat dit het “normale” inkomen is, maar niets is minder waar. Het is een politieke richtlijn, gebaseerd op cao-loondata en bedoeld voor koopkrachtanalyses en belastingmodellen. Geen exacte weergave van wat Nederlanders echt verdienen.
Verschil tussen modaal, gemiddeld en mediaan inkomen uitgelegd:
Het CBS werkt met het rekenkundig gemiddelde en komt op een bruto jaarinkomen van € 42.200. Ook dat lijkt solide, maar het probleem met gemiddelden is dat ze extreem gevoelig zijn voor uitschieters. Een handvol topverdieners kan het hele nationale gemiddelde optillen terwijl de meeste Nederlanders daar ver onder blijven hangen.
Mediaan inkomen: het eerlijke midden
Wie echt wil weten wat een doorsnee Nederlander verdient, moet kijken naar de mediaan: het inkomen waarbij de helft van de bevolking meer verdient en de andere helft minder. En dat getal liegt er niet om. In 2024 komt het mediane bruto jaarinkomen uit op slechts € 34.300.
Dat is bijna 8.000 euro minder dan het gemiddelde, een verschil van 20 tot 25 procent. Of anders gezegd: het gemiddelde inkomen suggereert een welstand die voor het merendeel van de Nederlanders helemaal niet bestaat. De cijfers zijn niet alleen misleidend, ze verhullen ook een fundamentele ongelijkheid in het inkomenssysteem.
De loonstroken vertellen het ware verhaal
Een andere harde werkelijkheid komt naar voren uit de Loonindex van Van Spaendonck, die elk kwartaal ruim een miljoen loonstroken analyseert van werknemers in het mkb. Wat blijkt? Ook hier ligt het mediaan maandinkomen structureel onder het gemiddelde:
Loonindex toont aan: mediaan inkomen fors lager dan gemiddeld
Het verschil tussen gemiddeld en mediaan is kleiner dan bij het CBS, zo’n 15 procent, maar nog altijd aanzienlijk. En dit gaat alleen over werknemers in loondienst. Als we ook uitkeringsgerechtigden, zelfstandigen of mensen met deeltijdbaantjes zouden meetellen, wordt de kloof alleen maar groter.
Waarom de meeste Nederlanders onder het gemiddelde vallen
De oorzaak van deze scheve verdeling is eenvoudig: een kleine groep mensen verdient buitensporig veel, terwijl een veel grotere groep een laag tot middeninkomen heeft. Omdat het gemiddelde één enkel cijfer is dat al deze inkomens optelt en deelt, schuift dat cijfer automatisch omhoog zelfs als 70 procent van de mensen minder verdient dan dat gemiddelde.
Het CBS houdt bij zijn berekeningen rekening met alle Nederlanders: werkenden, niet-werkenden, deeltijders, zzp’ers en zelfs mensen met uitsluitend beleggingsinkomen. Het gevolg? Een gemiddelde dat weinig zegt over jouw buurman of collega, maar des te meer over de scheefgroei in de samenleving.
Wat betekent dit voor jou?
Als jij je afvraagt waarom je met een inkomen van € 35.000 per jaar niet rondkomt terwijl “de gemiddelde Nederlander” het blijkbaar met ruim 40.000 doet dan is de verklaring simpel: dat gemiddelde is een statistisch spookbeeld. De meeste mensen verdienen veel minder.
Beleid wordt vaak gebaseerd op gemiddelde of modale inkomens. Denk aan inkomensafhankelijke toeslagen, belastingkortingen of hypotheeknormen. Wie zich laat leiden door het gemiddelde, zal structureel de financiële situatie van miljoenen mensen onderschatten.
