Beurzen kelderen nadat Trump 50% tarieven voor de EU aankondigt

In het kort:

• President Trump kondigt 50% tarieven op EU-goederen aan per 1 juni 2025, waardoor Europese en Amerikaanse beurzen kelderen.

• De EU overweegt tegenmaatregelen, waaronder €21 miljard aan tarieven, terwijl onderhandelingen vastlopen.

• Analisten waarschuwen voor hogere prijzen en een mogelijke recessie in de eurozone als de tarieven doorgaan.

Op vrijdag 23 mei 2025 zorgde een onverwachte aankondiging van de Amerikaanse president Donald Trump voor wereldwijde onrust op de financiële markten. In een bericht op Truth Social verklaarde Trump dat hij een tarief van 50% wil opleggen op alle importen uit de Europese Unie (EU) met ingang van 1 juni 2025, omdat de handelsbesprekingen met de EU volgens hem "nergens heen gaan". Deze dreiging, die volgt op eerdere tarieven en een recente pauze in de handelsspanningen, leidde tot scherpe dalingen op zowel Europese als Amerikaanse beurzen, met beleggers die vrezen voor een nieuwe handelsoorlog.

Achtergrond van de handelsspanningen

Trump bekritiseert al jarenlang de handelspraktijken van de EU, die hij beschuldigt van het benadelen van de VS door middel van handelsbarrières, btw-heffingen, digitale belastingen en juridische acties tegen Amerikaanse bedrijven. Hij stelt dat de EU een handelsdeficit van meer dan $250 miljard per jaar veroorzaakt met de VS, een situatie die hij "onaanvaardbaar" noemt. Eerder dit jaar, op 2 april 2025, kondigde Trump een algemene importheffing van 20% aan op EU-goederen, die hij kort daarna verlaagde naar 10% voor een periode van 90 dagen om onderhandelingen te faciliteren. Deze pauze loopt af op 8 juli 2025, maar Trump lijkt nu de druk op te voeren door een veel hogere heffing van 50% voor te stellen.

De aankondiging kwam slechts 30 minuten na een andere dreiging van Trump, waarin hij een tarief van minstens 25% aankondigde op iPhones van Apple als het bedrijf geen productie naar de VS verplaatst. Deze plotselinge escalatie, vlak voor een geplande handelsbespreking tussen de Amerikaanse handelsvertegenwoordiger Jamieson Greer en zijn Europese tegenhanger Maros Sefcovic, wordt door sommigen gezien als een tactiek om de EU onder druk te zetten.

De Amerikaanse minister van Financiën, Scott Bessent, verklaarde op Fox News dat de voorstellen van de EU niet voldoen aan de verwachtingen van de VS, in tegenstelling tot recente overeenkomsten met landen zoals het Verenigd Koninkrijk en China. Hij hoopt dat Trumps dreigement de EU zal aanzetten tot serieuzere onderhandelingen. Het Witte Huis bagatelliseerde de marktreactie en interpreteerde Trumps bericht niet als een definitieve beleidsverklaring, maar als een onderhandelingstactiek.

Reactie van de EU

De Europese Commissie weigerde commentaar te geven op Trumps nieuwste dreigement, maar Europese functionarissen hebben hun ongenoegen geuit. De EU benadrukt dat zij een "zero-for-zero"-tariefaanbod heeft gedaan om de spanningen te de-escaleren en blijft streven naar een wederzijds voordelige oplossing. Eerder keurde de EU al een pakket van €21 miljard aan tegenmaatregelen goed, gericht op Amerikaanse producten zoals landbouwgoederen en goederen uit Republikeinse staten, dat geactiveerd kan worden als de situatie verslechtert. Deze maatregelen zijn momenteel gepauzeerd, maar kunnen op 14 juli 2025 van kracht worden als de onderhandelingen mislukken.

Analisten zoals Inga Fechner van ING waarschuwen dat de EU, hoewel trager in haar reactie dan andere handelspartners, zware tegenmaatregelen kan nemen, zoals strengere regelgeving voor Amerikaanse techbedrijven, beperkingen op overheidsopdrachten of investeringsbeperkingen via het Anti-Coercion Instrument (ACI). Dit zou de trans-Atlantische handelsrelaties verder onder druk zetten.

Impact op de beurzen

De aankondiging van Trump veroorzaakte onmiddellijke turbulentie op de markten. In Europa sloot de STOXX 600-index 1% lager na een aanvankelijke daling van meer dan 2%. Vooral sectoren zoals de auto-industrie, die sterk afhankelijk zijn van de Amerikaanse markt, werden hard geraakt. In de VS openden de S&P 500 en Nasdaq respectievelijk 1% en 1,3% lager, terwijl de Dow Jones Industrial Average 480 punten (1,15%) verloor. De volatiliteitsindex VIX steeg naar het hoogste niveau in twee weken, wat wijst op toenemende onrust onder beleggers.

De Duitse Dax verloor bijna 3% in minder dan een uur:

Bron: Google Finance

De dreiging van een 50% tarief heeft ook bredere economische implicaties. Volgens Barclays-analist Ajay Rajadhyaksha zou een dergelijk tarief, als het volledig wordt doorgevoerd, de VS ongeveer $180 miljard aan consumentenkosten opleggen, aangezien 60% van de tarieven doorgaans wordt doorberekend aan de consument. Voor de EU, die in 2024 $606 miljard aan goederen naar de VS exporteerde, zou een tarief van 50% de economische groei ernstig schaden. Andrew Kenningham van Capital Economics schat dat de Duitse bbp-groei met 1,7% kan dalen, terwijl Ierland nog zwaarder getroffen kan worden als farmaceutische producten worden meegenomen in de tarieven.

Een onderhandelingstactiek?

Veel analisten, waaronder Rajadhyaksha en Salomon Fiedler van Berenberg Economics, zien Trumps dreigement als een onderhandelingstactiek in plaats van een definitief beleid. Het gebruik van het woord "recommending" in plaats van "must" en de timing van de aankondiging, vlak voor een belangrijke handelsbespreking, suggereren dat Trump druk wil uitoefenen op de EU. Fiedler benadrukt dat een tarief van 50% zowel de VS als de EU aanzienlijke economische schade zou toebrengen, waardoor het onwaarschijnlijk is dat het volledig wordt doorgevoerd. Hij verwacht dat de tarieven uiteindelijk rond de 20% zullen stabiliseren.

Toch blijft de onzekerheid groot. Jordan Rochester van Mizuho suggereert dat Trump mogelijk een strategie van "escaleren om te de-escaleren" volgt, waarbij een effectief tarief van 25% (exclusief uitzonderingen zoals farmaceutica en halfgeleiders) realistischer lijkt. De EU hoopt dat dit een tijdelijke escalatie is om de handelsgesprekken te versnellen, maar bereidt zich voor op alle scenario’s.

Toekomstperspectief

De dreiging van 50% tarieven markeert een nieuwe fase in de gespannen handelsrelaties tussen de VS en de EU, die in 2022 nog $351 miljard aan Amerikaanse exporten opnam. Een escalerende handelsoorlog zou niet alleen de Europese economie raken, maar ook de Amerikaanse, met hogere consumentenprijzen en een mogelijke stagflatie, zoals gewaarschuwd door Austan Goolsbee van de Chicago Fed. Een tarief van deze omvang zou de productiekosten en prijzen verhogen, wat de centrale banken voor een dilemma plaatst.

Terwijl de markten de komende dagen de onderhandelingen tussen Greer en Sefcovic nauwlettend volgen, hangt veel af van de vraag of beide partijen een compromis kunnen bereiken voor de deadline van 8 juli. Tot die tijd blijft de volatiliteit hoog, en zowel beleggers als beleidsmakers zetten zich schrap voor een onzekere toekomst in de trans-Atlantische handel.