Het Nederlandse bedrijf dat aan de basis stond van ASML, ’s werelds toonaangevende chipmachinebouwer, en TSMC, de grootste chipproducent ter wereld
- Jan Kuijpers
- 18 uur geleden
- 3 minuten om te lezen
In het kort
Philips legde met kapitaal, technologie en management de basis voor TSMC en benoemde de eerste CEO, James Dykes.
De Nederlandse groep versnelde TSMC’s groei met kennisoverdracht, licenties en een internationaal patentnetwerk.
De Philips-TSMC-ASML driehoek is één van de meest waardevolle industriële allianties ooit, en relevant voor iedere belegger in de chipsector.
Toen Taiwan in de jaren tachtig een nationale halfgeleiderindustrie wilde opbouwen, ontbrak het land aan kapitaal en productietechnologie. Morris Chang, als nieuwe leider van ITRI, zag dat het land alleen kon groeien met hulp van een buitenlandse partner die bereid was om een fabriek te bouwen die uitsluitend voor externe klanten produceerde. Het pure play foundrymodel was ongekend en risicovol. Amerikaanse chipreuzen zagen het niet zitten. Philips zag juist strategische waarde in dit radicale concept en stapte in.
De Taiwanese overheid bracht bijna de helft van het kapitaal in, maar zocht een technologisch sterke partner die vertrouwen bij internationale klanten zou creëren. Philips beschikte over geavanceerde CMOSprocessen, een breed patentbezit en lopende onderzoeksprojecten met ITRI. Dat gaf TSMC vanaf dag één geloofwaardigheid.
Waarom Philips instapte
Met een investering van 58 miljoen dollar en een belang van ruim 27 procent werd Philips de belangrijkste private aandeelhouder naast de overheid. Omdat TSMC zich uitsluitend op productie zou richten, ontstond er geen directe concurrentie met Philips’ eigen ontwerpactiviteiten.
De aanwezigheid van Philips gaf bovendien een kwaliteitsstempel dat essentieel was voor het aantrekken van klanten in een tijd dat Taiwan nog geen gevestigde naam had in de chipindustrie.
Technologieoverdracht en managementinvloed
Philips leverde veel meer dan kapitaal. Het bedrijf opende toegang tot internationale licenties, deelde submicronprocessen en ontving in ruil tien jaar lang een royalty van drie procent op de omzet van TSMC. De samenwerking gaf Philips tevens toegang tot productiecapaciteit, wat zeer goed paste in de fablightstrategie waarbij minder geld in eigen fabrieken hoefde te worden geïnvesteerd.
Bron: Jamesdykes
Ook in het bestuur was Philips bepalend. Het bedrijf benoemde James E. Dykes, afkomstig van Philips North America, als eerste CEO van TSMC. Hij leidde de jonge onderneming in de kritieke opstartfase voordat Morris Chang de rol overnam. De Nederlandse invloed werd daardoor een dragende pijler onder de vroege groei.
Versnelde groei en de mislukte poging tot meerderheidscontrole
TSMC begon in 1987 met 1,5 micrometer en 2 micrometer processen en bouwde al snel extra capaciteit uit. Het Clean Island concept van de tweede fabriek werd een nieuwe industriestandaard. In deze fase overwoog Philips om meerderheidsaandeelhouder te worden en onderhandelde het met de Taiwanese overheid. Die hield vast aan onafhankelijkheid van de foundry, wat de deal blokkeerde.
De foundryrevolutie
Het pure play model veranderde de chipindustrie structureel. Ontwerpbedrijven zoals Qualcomm en Nvidia konden zich volledig richten op hun kernactiviteiten zonder miljarden aan fabrieksinvesteringen. Ook Philips profiteerde doordat het productie flexibel kon uitbesteden en zich sterker kon richten op ontwerp en toepassingen.
Een essentieel detail hoort in dit verhaal. Philips heeft zelf een van de belangrijkste schakels in de huidige chipketen gecreëerd. Het bedrijf stond aan de wieg van ASML, opgericht samen met ASM International, wat later uitgroeide tot de dominante leverancier van lithografiemachines. Deze erfenis maakt duidelijk hoe groot Philips’ rol in de mondiale halfgeleiderindustrie is gebleven, ook nadat het zijn aandelen in TSMC verkocht.
De gefaseerde exit van Philips
Bij de beursgang in 1994 bezat Philips nog bijna 28 procent. Daarna werd het belang geleidelijk afgebouwd door veranderende strategische prioriteiten en de verkoop van de eigen chipdivisie. In 2007 startte een gestructureerd exitplan waarbij TSMC aandelen terugkocht. In 2008 verkocht Philips zijn resterende pakket in één transactie aan langetermijnbeleggers.
Wat je moet weten als belegger
Philips was een fundamentele bouwsteen in de vorming van TSMC. Het Nederlandse bedrijf bracht kapitaal, kennis, licenties en managementdiscipline. Hoewel het aandeelhouderschap eindigde, blijft de technologische relatie via ASML een kernonderdeel van de wereldwijde halfgeleiderketen. Het gezamenlijke ecosysteem dat hierdoor is ontstaan, toont hoe een goed ontworpen partnerschap industrieën blijvend kan transformeren.
De groei van TSMC laat zien hoe kapitaal, technologie en strategische keuzes uiteindelijk neerslaan in concreet rendement. Voor particuliere beleggers speelt daarbij hetzelfde mechanisme: wie in de halfgeleidersector actief is, merkt dat kosten en uitvoering direct doorwerken in het uiteindelijke resultaat. Een efficiënte brokerkeuze wordt daarmee een praktisch verlengstuk van het beleggingsverhaal dat in dit artikel werd geschetst.
MEXEM werd door Brokerskiezen.nl uitgeroepen tot beste allround broker van 2025. Beleggers kunnen er tegen lage en transparante tarieven handelen, met slechts 0,005 procent aan valutakosten tegenover 0,25 procent bij DEGIRO en SAXO Bank. Dat verschil kan op jaarbasis oplopen tot honderden tot duizenden euro’s. Daarmee geldt MEXEM voor veel beleggers als de meest complete keuze voor wie lage kosten en internationale spreiding belangrijk vindt.
