Corona & enkele verschillen met eerdere recessies: Is er reden voor enig optimisme?

Bijgewerkt op: 13 mrt. 2023

Samenvatting

Het Chinese herstel is opmerkelijk stevig
Een sterke huizenmarkt in veel landen is ongebruikelijk in een recessie en geeft onverwachte dynamiek
Investeringsintenties Amerikaanse bedrijven zijn ongebruikelijk stevig voor deze conjunctuurfase en geven welkome dynamiek
Nederlandse ondernemers over breed front minder pessimistisch over overlevingskansen tussen juni en september
Corona update: Gemiddelde leeftijd besmette personen stijgt, dat is slecht nieuws

Dit wekelijkse commentaar gaat specifiek over de mondiale conjuncturele (wereldwijde economische schommelingen) ontwikkelingen. Aangezien de frequentie wekelijks is, is de focus op de korte termijn. Het aantal coronabesmettingen in Nederland speelt daarbij geen hoofdrol, tenzij het de internationale trend zou weerspiegelen, maar dat is eigenlijk momenteel niet het geval.

Kijkend naar de mondiale conjunctuur merk ik op dat de meeste voorspellers de laatste tijd hun voorspellingen voor de economische neergang dit jaar minder negatief hebben gemaakt. Ik zie drie ontwikkelingen die ik wil aanmerken als positief voor de conjuncturele vooruitzichten. Uiteraard blijft de pandemie een voorname mogelijke stoorzender.

Ten eerste, en daar heb ik al eerder op gewezen, is het Chinese economische herstel indrukwekkend. Doordat dat land bovendien het virus kennelijk goed onder controle heeft, mag voortzetting van het herstel worden verwacht. Vergeet niet dat China feitelijk al jaren de belangrijkste groeimotor is van de mondiale economie.

Een tweede positieve ontwikkeling is te vinden op de huizenmarkt in veel landen. In veel gevallen is de woningmarkt opmerkelijk sterk. Dat is niet gebruikelijk tijdens of snel na een recessie. Aangezien mensen een ander of nieuw huis moeten inrichten en/of eraan moeten klussen, leidt dit tot additionele bestedingen. In de VS, bijvoorbeeld, ligt het aantal verkochte nieuwbouwwoningen al twee maanden meer dan 40% hoger dan een jaar eerder. Het aantal bestaande woningen dat wordt verkocht, ligt ruim 10% hoger dan vorig jaar. Of die kracht op de diverse huizenmarkten voortduurt, weten we niet. In ieder geval is het toch wel onverwacht en geeft het zeker extra dynamiek aan de economie.

Een derde opvallende ontwikkeling is de kennelijke investeringsbereidheid van vooral Amerikaanse bedrijven. Hoe het gesteld is met de investeringsintenties van Europese bedrijven is helaas vooralsnog niet duidelijk. Bedrijfsinvesteringen vormen niet een bestedingscategorie die normaal gesproken een voortrekkersrol speelt bij conjunctureel herstel. Sterker nog, bedrijfsinvesteringen hobbelen meestal achterop bij herstel. Dit keer is dat tenminste in de VS echter niet het geval. Uit enquêtes blijkt dat de investeringsintenties van Amerikaanse bedrijven hoog zijn en de cijfers over verzending van kapitaalgoederen bevestigen dat de bestedingen op dit gebied stijgen. Wat exact de oorzaak is, is niet direct duidelijk. Ik denk dat de beschikbaarheid en kosten van krediet een rol spelen. Wellicht dat het besef dat er een digitaliseringslag noodzakelijk is ook helpt. Sommige bedrijven zullen zich daarnaast realiseren dat hun verdienmodel is aangetast en dat aanpassing noodzakelijk is. En tenslotte hebben sommige bedrijven de vermindering van de reguliere bedrijvigheid wellicht aangegrepen om achterstallig onderhoud te plegen. In ieder geval geeft de ongebruikelijke, relatieve kracht van de Amerikaanse bedrijfsinvesteringen de conjunctuur een dynamiek die je in deze fase van de cyclus normaal gesproken niet ziet. Dat is positief.

De Duitse economie profiteert wellicht van de combinatie van Chinees herstel en verbeterende investeringen in de VS. De Duitse economie is immers meer afhankelijk van export naar China dan de meeste andere Europese landen en de kapitaalgoederenindustrie is in Duitsland ook belangrijker dan elders. Recente cijfers over de Duitse industriële productie vielen tegen, maar cijfers over fabrieksorders waren juist bemoedigend.

Amerikaanse werkloosheidsuitkeringen zetten daling voort

Nog steeds is er geen duidelijkheid over een nieuw steunpakket voor de Amerikaanse economie. Fed-voorzitter Powell deed deze week opnieuw een beroep op Democraten en Republikeinen om tot zaken te komen. Intussen geven de wekelijkse cijfers over werkloosheidsuitkeringen weinig duidelijkheid over de vraag of optimisme of juist pessimisme op z’n plaats is. In de week tot 3 oktober werden 840.000 nieuwe aanvragen gedaan voor uitkeringen, slechts fractioneel lager dan een week eerder. Je zou willen dat het aantal harder daalt. Geen reden dus voor veel optimisme. Anderzijds daalde het totale aantal werkloosheidsuitkeringen van 12,0 miljoen naar 11,0 miljoen in de week tot 26 september. Dat was dan wel weer bemoedigend.

Nederlandse bedrijven iets minder pessimistisch over eigen overlevingskansen

Het CBS publiceerde deze week de resultaten van een ad hoc enquête die onder andere informeert naar hoe ondernemers hun overlevingskansen inschatten als de coronacrisis voortduurt. Ik vond het interessant en bemoedigend dat het percentage ondernemers dat denkt in dat geval slechts maximaal 12 maanden te kunnen overleven, is afgenomen tussen juni en september. Er zijn natuurlijk grote verschillen tussen sectoren, maar de vermindering van het pessimisme werd in alle sectoren geregistreerd. Het absolute niveau blijft uiteraard schrikbarend hoog.

Corona update

We worden overstelpt met informatie en meningen over het coronavirus. Ik heb daar natuurlijk niets aan toe te voegen, maar kijkend naar het cijfermateriaal viel mij toch iets op dat ik in de media niet naar voren gebracht hoor worden.

Wat genoegzaam bekend zal zijn, is dat het aantal besmettingen in ons land vervaarlijk stijgt, maar dat de aantallen ziekenhuisopnames, IC-opnames en sterfgevallen opmerkelijk laag blijven, al stijgen die ook. Doordat we nu meer testen, geeft het aantal geregistreerde besmettingen waarschijnlijk een te negatief beeld. Anderzijds geven die aantallen ziekenhuisopnames etc. waarschijnlijk een te positief beeld doordat de stijging van het aantal geregistreerde besmettingen relatief veel jonge mensen betreft die minder snel in het ziekenhuis terecht komen. Hier is echter een belangrijke verandering gaande.

De gemiddelde leeftijd van een besmet persoon loopt op. Dat lijkt mij erg relevant.

Het RIVM publiceert op het corona-dashboard een staafdiagram van de besmettingen per leeftijdscategorie. Ik heb hieronder achtereenvolgens de staafdiagrammen van eind augustus, van ca. 20 september en van begin oktober gekopieerd. Er vinden opvallende verschuivingen plaats. Niet alleen nemen de aantallen fors toe, dat wisten we al, er is een vooral een verschuiving in de leeftijdsgroepen. Geleidelijk neemt de gemiddelde leeftijd van de besmette personen toe. Begin augustus was iets meer dan 10% van de nieuw besmette personen 60 jaar of ouder. Inmiddels is dat percentage opgelopen tot ca. 20%. Het percentage 20-40-jarigen is gedaald van ca 50% tot ca 33%. Dat moet welhaast betekenen dat het aantal ziekenhuisopnames, IC-opnames en sterfgevallen verder zal toenemen. Geen goed nieuws lijkt me, zeker niet voor 60-plussers zoals ik…

Leeftijdsverdeling nieuwe besmettingen: