Van Roomba naar Roemloos: hoe de iRobot stofzuiger vastliep op zijn eigen drempels

In het kort:

• iRobot, de maker van de Roomba, is failliet gegaan via een zogeheten Chapter 11-herstructurering en wordt overgenomen door zijn Chinese leverancier Picea Robotics

• De kern van het probleem: scherpe prijsconcurrentie, mislukte overname door Amazon, hoge schulden en importtarieven die dit jaar alleen al $23 mln extra kostten

• De waardering van iRobot kelderde van $3,56 mrd in 2021 naar circa $140 mln nu, terwijl de omzet en marges structureel onder druk stonden

  
  

Wat is er precies gebeurd?

iRobot, het Amerikaanse technologiebedrijf achter de Roomba-stofzuiger, heeft op zondag Chapter 11-bescherming aangevraagd in de staat Delaware. Dat is geen klassiek faillissement, maar een gecontroleerde herstructurering. In dit geval is het een zogeheten pre-packaged deal: vooraf is al afgesproken dat Shenzhen-based Picea Robotics, tegelijk leverancier én schuldeiser, alle aandelen overneemt.

Voor aandeelhouders is het oordeel hard. Het aandeel iRobot sloot vrijdag rond de $4, meer dan 90% lager dan de $52 per aandeel die Amazon in 2022 bood. Vrijdag alleen al ging er nog eens ruim 13% van de beurswaarde af. Ter vergelijking: in 2021, op de piek van de pandemische vraag naar huishoudelijke gadgets, werd iRobot gewaardeerd op $3,56 mrd. Nu resteert ongeveer $140 mln. Het bedrijf werd enkele jaren terug flink gepromoot door Amerikaanse influencers, waardoor het ook enorm in waarde steeg onder jonge beleggers.

Waarom ging het mis? Kijk naar de cijfers

De neergang is het resultaat van een combinatie van structurele en incidentele factoren, die elkaar versterkten.

1. Prijsdruk door Chinese concurrentie

De markt voor robotstofzuigers is de afgelopen jaren overspoeld door goedkopere Chinese aanbieders. Waar iRobot lange tijd een premiumpositie had, werd het gedwongen prijzen te verlagen om marktaandeel te verdedigen. Dat raakt direct de brutomarge.

Hoewel iRobot nog altijd circa 42% marktaandeel heeft in de VS en zelfs 65% in Japan, zegt marktaandeel weinig als volumes wel blijven draaien maar marges verdampen. Goedkopere concurrenten bieden vergelijkbare functionaliteit tegen lagere prijzen, waardoor de Roomba steeds minder onderscheidend werd.

2. Kostenstijging door importtarieven

Daarbovenop kwamen handelstarieven. iRobot produceert het merendeel van zijn apparaten voor de Amerikaanse markt in Vietnam. De Amerikaanse importheffingen op Vietnamese goederen liepen op tot 46%.

Het effect is concreet en meetbaar: volgens iRobot stegen de kosten hierdoor dit jaar met $23 mln. Voor een bedrijf dat al verliesgevend is, is dat geen detail maar een existentiële klap.

3. De mislukte Amazon-deal

In 2022 leek Amazon iRobot te redden met een overname van $1,5 à $1,7 mrd. Die deal ketste begin 2024 af nadat Europese toezichthouders bezwaar maakten. Ze vreesden dat Amazon concurrerende stofzuigermakers zou benadelen op zijn platform.

Amazon betaalde weliswaar $94 mln aan break-up fee, maar dat geld verdween grotendeels naar adviseurs en de aflossing van schulden. Operationeel veranderde er niets: de omzet bleef onder druk en de kostenbasis te hoog.

4. Schuldenlast en afhankelijkheid van Picea

iRobot had eind vorig jaar een lening van $200 mln uitstaan bij investeerder Carlyle. Vorige maand nam Picea via een Hongkong-dochter die schuld over: $191 mln. Tegelijkertijd stond iRobot bij Picea zelf nog eens $161,5 mln in het krijt voor productie- en toeleveringsdiensten, waarvan bijna $91 mln al achterstallig was.

De uitkomst is nu logisch maar pijnlijk: de leverancier wordt eigenaar. Wie de schulden bezit, bezit uiteindelijk ook het bedrijf.

Van MIT-spin-off tot overname door de fabriek

iRobot werd in 1990 opgericht door drie MIT-onderzoekers en begon in defensie- en ruimtevaarttechnologie. De Roomba, gelanceerd in 2002, maakte robots voor het eerst massaproducten voor huishoudens. In totaal verkocht iRobot meer dan 40 à 50 miljoen robots.

Financieel kende het bedrijf hoogtepunten: een beursgang in 2005 leverde $103 mln op, en in 2021 bloeide de omzet door thuiswerkende consumenten. Maar die piek bleek tijdelijk.

Sinds 2021 daalden omzet en winstgevendheid door logistieke problemen, prijsdruk en stijgende kosten. In 2024 werd 31% van het personeel ontslagen en vertrok de medeoprichter als ceo. Het zijn klassieke signalen van een bedrijf dat te laat aanpast.

Wat betekent dit voor klanten en de markt?

iRobot benadrukt dat apps, cloud-diensten en productondersteuning voorlopig blijven functioneren. Juridisch klopt dat: Chapter 11 is gericht op voortzetting. Maar strategisch verandert er veel. De Roomba wordt nu feitelijk een Chinees product met een Amerikaans merk.

Voor de markt is dit een kantelpunt. Het faillissement laat zien dat zelfs iconische consumententechnologie geen bescherming biedt tegen structurele prijsconcurrentie en geopolitieke kosten zoals handelstarieven.

Of, zoals het in cijfers samen te vatten is: een bedrijf dat ooit $3,56 mrd waard was, met tientallen miljoenen verkochte apparaten, wordt nu overgenomen door zijn eigen leverancier om een schuldenberg van enkele honderden miljoenen te herstructureren. Dat is geen incident, maar een les in hoe dun technologische voorsprong kan zijn als kosten en concurrentie structureel tegenzitten.