Overheid grijpt in bij Nexperia – wat betekent het voor beleggers?

In het kort:

• Den Haag grijpt in bij chipfabrikant Nexperia na “ernstige governance-tekortkomingen” die de nationale technologische veiligheid bedreigen.

• De crisis bij Nexperia veroorzaakt directe zorgen in de Europese auto-industrie: ACEA waarschuwt voor productiestilstand door chiptekorten.

• De zaak markeert een kantelpunt in Europa’s omgang met Chinese eigendom en strategische controle over kritieke technologie.

Nexperia is geen start-up en ook geen technologisch experiment. Het bedrijf is een essentiële schakel in de Europese halfgeleiderketen, met het hoofdkantoor in Nijmegen en vestigingen in onder meer Duitsland, het Verenigd Koninkrijk en Azië. De onderneming produceert zogenoemde ‘discrete’ chips, componenten als diodes en transistors, die onmisbaar zijn in de auto-industrie, consumentenelektronica en defensiesystemen.

Bron: SCMP

Juist die rol in kritieke waardeketens verklaart waarom Den Haag op 30 september 2025 de Wet beschikbaarheid goederen (Goods Availability Act) heeft ingeroepen. Demissionair minister Vincent Karremans legde in een brief aan de Tweede Kamer uit dat er “ernstige tekortkomingen in de governance” bij Nexperia zijn geconstateerd, die “een acute en ernstige bedreiging vormen voor de continuïteit van het bedrijf en voor de borging van technologische kennis op Nederlands en Europees grondgebied.”

De directe aanleiding ligt bij handelingen van de toenmalige CEO, Zhang Xuezheng, die volgens de minister “onrechtmatige overdrachten van productiecapaciteit, financiële middelen en intellectuele eigendomsrechten aan een buitenlandse entiteit” heeft uitgevoerd. Die entiteit stond onder zijn eigen zeggenschap en was niet verbonden aan Nexperia. Daardoor ontstond risico op kennislekkage, verlies van productielocaties en mogelijke afhankelijkheid van niet-Europese partijen.

De stap van de Nederlandse overheid was uitzonderlijk. De wet wordt alleen gebruikt bij acute bedreigingen voor de nationale economische veiligheid. De maatregel geeft de minister het recht om beslissingen binnen het bedrijf te blokkeren of terug te draaien wanneer die de productie, kennispositie of continuïteit van Nexperia kunnen schaden. Het bedrijf mag door blijven produceren, maar beslissingen die mogelijk strategisch of politiek gevoelig zijn, vallen nu onder toezicht. De maatregel geldt maximaal één jaar.

De ingreep in Nexperia kwam niet uit het niets. Al sinds 2023 bestonden er spanningen tussen de onderneming en het Ministerie van Economische Zaken. Nexperia had toen zelf contact gezocht met Den Haag om erkend te worden als Nederlands halfgeleiderbedrijf. Achtergrond was dat de onderneming, sinds 2016 eigendom van het Chinese Wingtech Technology, in toenemende mate te maken kreeg met wantrouwen in Europa en de Verenigde Staten.

De Nederlandse overheid vroeg om aanpassingen in de bedrijfsstructuur: een onafhankelijk toezichthoudend orgaan, betere bescherming van intellectueel eigendom en garanties dat strategische kennis in Nederland blijft. Hoewel Nexperia toezeggingen deed, bleef de uitvoering uit. Ondertussen plaatste de Verenigde Staten Wingtech eind 2024 op de zogenoemde Entity List, een sanctielijst voor bedrijven die bijdragen aan de technologische opbouw van China. Daarmee kwam ook Nexperia in het vizier, omdat het 100% dochter is van Wingtech.

In juni 2025 waarschuwden Amerikaanse autoriteiten voor de uitbreiding van die lijst via de 50%-rule: elke entiteit die voor minstens de helft eigendom is van een partij op de Entity List, zou voortaan aan dezelfde exportrestricties onderworpen zijn. Toen Washington die regel op 30 september publiceerde, viel Nexperia automatisch onder die beperkingen. Daarmee kon het bedrijf beperkt worden in de toegang tot Amerikaanse technologie en toeleveranciers, een ernstige belemmering voor een mondiale chipproducent.

Tegelijkertijd barstte in Nederland een bestuurscrisis los. Uit gerechtelijke stukken blijkt dat de CEO niet alleen toezeggingen aan het ministerie negeerde, maar ook een reeks interne beslissingen nam die als onzorgvuldig of risicovol werden gezien. Bankvolmachten van financieel leidinggevenden werden ingetrokken en vervangen door medewerkers zonder relevante ervaring. Sleutelfunctionarissen kregen plotseling ontslag aangezegd. Binnen het management ontstond een breuk tussen de Chinese top en de Europese directie.

De Ondernemingskamer van het Gerechtshof Amsterdam kwam daarop in actie. In een reeks spoedbeschikkingen begin oktober 2025 concludeerde de rechter dat er “gegronde redenen bestaan om te twijfelen aan een juist beleid en een juiste gang van zaken” binnen Nexperia. De CEO werd geschorst, de aandelen werden onder beheer gesteld van een onafhankelijke bestuurder, en er werd een Nederlandse niet-uitvoerende directeur met doorslaggevende stem benoemd.

De rechtbank oordeelde dat de CEO een tegenstrijdig belang had: hij had zowel een indirect belang in Nexperia als in een Chinese onderneming, WSS, waarnaar Nexperia orders ter waarde van honderden miljoenen dollars zou hebben doorgeschoven, deels “for scrap”, dus zonder reële productiebehoefte. Dit leidde volgens de rechter tot twijfel over zakelijk handelen in het belang van de onderneming.

De interventie van de Ondernemingskamer en het ministeriële besluit vielen dus samen. Beide instanties werkten onafhankelijk, maar kwamen tot dezelfde conclusie: dat de continuïteit van het bedrijf en de bescherming van technologische kennis gevaar liepen.

China beschuldigt Nederland van ‘misbruik van nationale veiligheid’

De Chinese propagandakrant van de CCP, de China Daily, reageerde fel op het besluit van Den Haag en noemde de overname van Nexperia door de Nederlandse overheid “een flagrant voorbeeld van machtsmisbruik onder het mom van nationale veiligheid.” Volgens de krant is de ingreep een politieke actie, uitgevoerd “op aandringen van de Verenigde Staten”, bedoeld om China’s technologische opmars te vertragen.

Het commentaar stelt dat de Nederlandse interventie “het vertrouwen van buitenlandse ondernemingen in het Nederlandse zakenklimaat ernstig schaadt” en de economische relaties tussen beide landen onder druk zet. Daarbij wijst de krant erop dat de beslissing op 30 september viel, één dag nadat het Amerikaanse ministerie van Handel zijn sanctieregels uitbreidde met de zogeheten 50%-regel, waardoor ook dochters van gesanctioneerde bedrijven automatisch onder exportbeperkingen vallen.

Volgens China Daily zou uit openbare rechtbankdocumenten blijken dat Nederland en de VS over de kwestie hebben overlegd, waarbij Washington zou hebben geëist dat Nederland de Chinese CEO van Nexperia vervangt en de governance-structuur aanpast. Dat Den Haag dit volgens de krant “klakkeloos heeft uitgevoerd”, toont volgens Peking dat Nederland zich als “marionet van de VS” opstelt.

De Chinese reactie waarschuwt verder dat het besluit “onomkeerbare schade” toebrengt aan de belangen van Chinese bedrijven en aan de stabiliteit van de mondiale chipketen. Enkele dagen na de Nederlandse maatregel kondigde China, als tegenreactie, exportrestricties aan voor Nexperia’s Chinese dochterondernemingen. Volgens China Daily moet Nederland “alle gevolgen dragen” van zijn “collusie met de VS” en het besluit corrigeren om een verdere escalatie te voorkomen.

Grote gevolgen voor de Europese industrie

De Europese autobranche reageerde bezorgd. De European Automobile Manufacturers’ Association (ACEA) waarschuwde dat de onderbreking van chipleveringen door Nexperia kan leiden tot “aanzienlijke verstoringen in de Europese voertuigproductie” als het probleem niet snel wordt opgelost.

Koers Invesco European Autos Sector UCITS ETF:

Bron: JustETF

Op 10 oktober ontvingen autofabrikanten en toeleveranciers een kennisgeving van Nexperia waarin het bedrijf meldde dat het door de recente gebeurtenissen niet langer kan garanderen dat chips tijdig geleverd worden aan de automotivesector. Nexperia is een belangrijke leverancier van halfgeleiders die gebruikt worden in elektronische regelunits van voertuigen. Zonder deze componenten kunnen Europese toeleveranciers geen onderdelen produceren, waardoor productielijnen bij autofabrikanten stil dreigen te vallen.

ACEA schat dat de huidige voorraden slechts enkele weken meegaan en dat het kwalificeren van nieuwe leveranciers maanden kost. Directeur-generaal Sigrid de Vries verklaarde: “Autofabrikanten hebben de afgelopen jaren stappen gezet om de toeleveringsketen te diversifiëren, maar het risico kan niet tot nul worden gereduceerd. Dit is een sectorbreed probleem dat een groot aantal leveranciers en vrijwel al onze leden raakt. We hebben echt snelle en pragmatische oplossingen nodig van alle betrokken landen.”

De verklaring van ACEA benadrukt dat het Nexperia-dossier niet alleen een bestuurskwestie is, maar ook een reëel economisch risico voor de Europese maakindustrie.

Voor beleggers markeert het Nexperia-dossier een nieuwe fase in de Europese omgang met technologische afhankelijkheid van China. Waar eerdere ingrepen, zoals het Britse verbod op de overname van Newport Wafer Fab, nog incidenten leken, vormt Nexperia een structureel precedent. De Nederlandse staat grijpt in bij een bedrijf dat niet failliet is, niet onder sancties staat, maar waarvan de zeggenschapsstructuur als risico wordt gezien voor nationale belangen.

De motieven zijn economisch, juridisch en strategisch tegelijk. Nederland wil de lokale productiecapaciteit voor halfgeleiders beschermen in een tijd waarin geopolitieke spanningen de wereldwijde chipketen ontwrichten. De brief van minister Karremans benadrukt dat Nexperia “een cruciale marktpositie” heeft en dat het verlies van de onderneming “een bedreiging vormt voor de Europese economische veiligheid.”

Het besluit heeft geen betrekking op andere bedrijven of landen, zo verzekerde de minister in zijn toelichting. Toch zien veel waarnemers het als onderdeel van een bredere trend: Europese landen versterken hun toezicht op buitenlandse zeggenschap in strategische sectoren, vergelijkbaar met de Amerikaanse Foreign Investment Risk Review Modernization Act (FIRRMA).

De timing versterkt die interpretatie. De Verenigde Staten breidden in dezelfde periode hun exportrestricties uit, terwijl China reageerde met eigen controlemaatregelen. Op 4 oktober 2025 kondigde Peking exportbeperkingen af voor Nexperia China en diens onderaannemers. Die maatregel trof de back-endproductie in Dongguan en andere Aziatische fabrieken van het bedrijf.

Minister Karremans bevestigde in zijn brief dat hij hiervan op de hoogte was en dat Nederland “op verschillende niveaus gesprekken voert met de Chinese autoriteiten”, maar hij gaf geen details vanwege de vertrouwelijkheid en het economisch belang.

Voor beleggers in NXP Semiconductors, het in Eindhoven gevestigde en aan de Nasdaq genoteerde bedrijf dat ooit de moeder was van Nexperia, heeft de kwestie niet direct relevantie. NXP is juridisch en operationeel volledig onafhankelijk, maar de gebeurtenissen rond Nexperia werpen een schaduw over de Nederlandse chipsector als geheel.

NXP verkoopt voornamelijk geavanceerde halfgeleiders voor de auto-industrie, cybersecurity en energiebeheer. De onderneming heeft een sterke balans en een wereldwijde klantenbasis, met een marktwaarde die vele malen groter is dan die van Nexperia. Toch raken beide bedrijven elkaar in de perceptie van overheden en investeerders: beide hebben wortels in Nederland, beide zijn cruciaal voor de Europese technologie-industrie, en beide opereren in een politiek gevoelige waardeketen.

De ingreep bij Nexperia bevestigt dat de Nederlandse overheid bereid is in te grijpen als technologische autonomie in gevaar komt. Voor NXP betekent dit dat de drempel voor overnames, samenwerkingen of joint ventures met Chinese partijen verder is verhoogd. Europese regelgeving, waaronder de EU Chips Act en nationale screeningmechanismen voor buitenlandse investeringen, krijgen hierdoor een tastbare betekenis.

Beleggers zien dat terug in waarderingen: geopolitieke risico’s worden sterker ingeprijsd in halfgeleideraandelen. Waar de markt voorheen vooral keek naar cyclische vraag en marges, weegt nu ook de geografische spreiding van productie en eigendom.

Het overheidsingrijpen bij Nexperia is niet alleen een bestuurszaak, maar een illustratie van de veranderende grenzen tussen economie en veiligheid. Voor beleggers betekent het dat eigendomsstructuren, locatie van R&D en nationale regelgeving steeds belangrijker worden in de waardering van technologiebedrijven.

In het geval van Nexperia speelt de vraag hoe de onderneming verder kan opereren onder toezicht. De dagelijkse productie loopt door, maar beslissingen over investeringen, export en bestuur staan onder toezicht van de minister en de door de rechter aangestelde bestuurders. De maatregel geldt tijdelijk, maar kan worden verlengd of omgezet als de situatie niet stabiliseert.

Daarnaast blijven de internationale beperkingen een structureel risico. De Amerikaanse sancties tegen Wingtech beperken de toegang tot technologie, terwijl Chinese exportcontroles de toeleveringsketen beïnvloeden. Voor een wereldwijd geïntegreerd bedrijf als Nexperia kan dat de marges en flexibiliteit beperken.

Voor beleggers in aanverwante bedrijven, zoals NXP, Infineon of STMicroelectronics, is het signaal duidelijk. Europese overheden zien chips als strategische goederen en zijn bereid uitzonderlijke maatregelen te nemen om controle te behouden. Dit vergroot de voorspelbaarheid van staatsinterventie, maar verkleint de ruimte voor puur commerciële besluitvorming.

De interventie bij Nexperia markeert een nieuw hoofdstuk in de Europese technologieregulering. Waar Nederland decennialang een open economie kende, met ruime vrijheid voor buitenlandse investeerders, is het beleid nu gericht op bescherming van kritieke kennis. De brief van de minister benadrukt dat dit “een uitzonderlijke en tijdelijke maatregel” is, maar de precedentwerking is onmiskenbaar.

In dat nieuwe speelveld worden bedrijven niet alleen beoordeeld op winstgevendheid en innovatiekracht, maar ook op de herkomst van kapitaal, de locatie van hun fabrieken en de nationaliteit van hun bestuurders. Voor beleggers betekent dit dat risicoanalyse voortaan ook politieke en juridische dimensies omvat.

De Nexperia-zaak laat zien hoe snel die realiteit kan veranderen. Binnen enkele dagen werden een CEO geschorst, aandelen onder beheer gesteld, exportrestricties opgelegd en ministeriële bevoegdheden geactiveerd.