Nederland grijpt in bij Chinese chipmaker in Nijmegen – dit moet je weten
- Mika Beumer
- 1 dag geleden
- 4 minuten om te lezen
In het kort
De Nederlandse overheid heeft chipmaker Nexperia tijdelijk onder toezicht geplaatst via de Wet beschikbaarheid goederen
Het besluit volgt op signalen van ernstige bestuurlijke tekortkomingen en risico’s voor technologische kennis in Europa
China spreekt van “buitensporig ingrijpen”, terwijl Nederland zich beroept op nationale en economische veiligheid
De Nederlandse overheid heeft de Chinese chipmaker Nexperia, gevestigd in Nijmegen, onder extern beheer geplaatst in een ongekende stap om cruciale technologische kennis en productieketenveiligheid te beschermen. Het besluit, genomen onder de Wet beschikbaarheid goederen, markeert een zeldzaam moment waarop Den Haag directe controle neemt over een privaat bedrijf, met verstrekkende gevolgen voor zowel de Europese chipindustrie als de diplomatieke relaties met China.
Het hoofdkantoor van chipmaker Nexperia in Nijmegen, waar de Nederlandse overheid tijdelijk heeft ingegrepen
Volgens het ministerie van Economische Zaken waren er “recente en acute signalen van ernstige bestuurlijke tekortkomingen” binnen Nexperia. Die tekortkomingen zouden een bedreiging vormen voor de continuïteit van kennis, technologie en productiecapaciteit op Nederlands en Europees grondgebied. In de woorden van het ministerie ging het om risico’s die “de economische veiligheid van Nederland en Europa in gevaar konden brengen.”
Het besluit illustreert de groeiende spanning tussen nationale veiligheid en mondiale afhankelijkheden in de halfgeleiderindustrie. Nexperia, een dochteronderneming van het Chinese Wingtech Technology, speelt een sleutelrol in de productie van zogeheten ‘mature node’-chips, cruciaal voor auto’s, consumentenelektronica en industriële apparatuur.
Een uitzonderlijke ingreep met geopolitieke lading
Het ingrijpen van Den Haag vond al in september plaats, maar werd pas deze week openbaar gemaakt. Minister Micky Adriaansens van Economische Zaken bevestigde dat de maatregel bedoeld is om te voorkomen dat “producten van Nexperia niet langer beschikbaar zouden zijn in een noodsituatie.”
De Wet beschikbaarheid goederen biedt de regering de bevoegdheid om in te grijpen bij bedrijven die essentieel zijn voor de nationale voorziening van kritieke producten. Dat deze wet nu wordt toegepast op een internationaal technologisch concern is hoogst uitzonderlijk.
Na de bekendmaking kelderden de aandelen van moederbedrijf Wingtech met 10 procent op de beurs van Shanghai, het maximale dagverlies. Wingtech reageerde fel en noemde het besluit “buitensporig ingrijpen onder het voorwendsel van nationale veiligheid.” Volgens het bedrijf is het besluit politiek gemotiveerd en “gedreven door geopolitieke vooringenomenheid.” In een inmiddels verwijderd bericht op het Chinese platform WeChat stelde Wingtech dat Nexperia altijd transparant heeft gehandeld en volledig voldoet aan lokale en internationale wetgeving.
De aandelenkoers van moederbedrijf Wingtech is vandaag met 10% gezakt
In een verklaring aan CNBC benadrukte Nexperia zelf dat het “voldoet aan alle exportregels en sanctieregimes” en dat de onderneming in “regelmatig contact staat met de relevante autoriteiten.”
Beheerovername en tijdelijk toezicht
Volgens documenten die Wingtech heeft ingediend bij de beurs van Shanghai, is Nexperia voorlopig onder extern beheer geplaatst. De onderneming mag gedurende een periode van maximaal een jaar geen wijzigingen doorvoeren in haar activa, bedrijfsactiviteiten, intellectuele eigendom of personeelsstructuur.
Topman Zhang Xuezheng, tevens voorzitter van Wingtech, is op non-actief gesteld als uitvoerend bestuurder van Nexperia Holdings en als niet-uitvoerend directeur van Nexperia zelf. De dagelijkse bedrijfsvoering van Nexperia gaat vooralsnog door, maar de strategische zeggenschap ligt tijdelijk bij een door de Nederlandse overheid aangestelde beheerder.
Nexperia-topman Zhang Xuezheng is door de Nederlandse overheid tijdelijk op non-actief gesteld
Het Gerechtshof Amsterdam, via de Ondernemingskamer, bevestigde dat het toezicht noodzakelijk werd geacht om “de onafhankelijkheid van het Nederlandse bestuur te waarborgen” en de invloed van de Chinese moedermaatschappij tijdelijk op afstand te houden.
Volgens bronnen rond het ministerie wordt de situatie nauwlettend gevolgd, maar zou er vooralsnog geen sprake zijn van een overname of onteigening. De interventie is bedoeld als stabilisatiemaatregel om bestuurlijke risico’s te beperken en de leveringszekerheid van chips te garanderen.
Europa’s strijd om technologische autonomie
De beslissing van Nederland past binnen een breder patroon van Europese pogingen om meer controle te krijgen over strategische technologieën. Sinds de coronapandemie en de wereldwijde chiptekorten is duidelijk geworden hoe kwetsbaar de Europese maakindustrie is voor verstoringen in Aziatische toeleveringsketens.
Nexperia, dat fabrieken heeft in Nederland, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk, geldt als een van de weinige Europese chipproducenten met grootschalige capaciteit. De overname door Wingtech in 2019 was destijds al controversieel, mede door zorgen over Chinese invloed op Europese technologie. In het Verenigd Koninkrijk werd eerder de overname van de Nexperia-fabriek in Newport herzien, eveneens op basis van nationale veiligheidswetgeving.
Het besluit van Den Haag komt bovendien kort nadat China nieuwe exportrestricties heeft ingesteld op zeldzame aardmetalen en magneten, grondstoffen die onmisbaar zijn voor de productie van halfgeleiders en elektrische voertuigen. Daarmee lijkt de maatregel ook een defensieve reactie op oplopende handels- en technologieconflicten tussen Peking en het Westen.
Door het tijdelijk bevriezen van Nexperia’s bestuursstructuur wil Nederland voorkomen dat cruciale chiptechnologie buiten Europese controle verdwijnt. De stap kan worden gezien als onderdeel van een bredere Europese trend waarin landen hun technologische infrastructuur willen beschermen tegen buitenlandse invloed.
De komende maanden zullen cruciaal zijn voor de toekomst van Nexperia. Als het tijdelijk toezicht leidt tot herstel van vertrouwen en transparantie, kan de onderneming haar positie als sleutelspeler in de Europese chipketen behouden. Maar als de spanningen met China verder oplopen, dreigt de zaak symbool te worden voor de groeiende breuk tussen economische globalisering en nationale veiligheid.
Wat begon als een bestuurlijke ingreep in Nijmegen, zou wel eens kunnen uitgroeien tot een kantelpunt in Europa’s technologische onafhankelijkheid.
