Waarom jongvolwassenen zich zorgen moeten maken over hun carrière door AI

In het kort:

• Steeds meer bedrijven vervangen instapfuncties door kunstmatige intelligentie, vooral binnen witteboordenberoepen zoals data-analyse, klantenservice en compliance.

• Jongeren verliezen hiermee hun toegang tot essentiële praktijkervaring, waardoor hun doorgroeimogelijkheden naar managementrollen sterk worden beperkt.

• Op termijn dreigt een tekort aan ervaren medewerkers in tal van sectoren, wat bedrijven kwetsbaar maakt voor structurele problemen in hun talentpijplijn.

Bedreiging voor het begin van een carrière

Generatieve AI begint fundamenteel te veranderen hoe bedrijven nieuwe medewerkers aannemen, opleiden en laten doorgroeien. Volgens recente analyses schrappen bedrijven steeds meer instapfuncties, met name in sectoren waar AI veel taken kan overnemen. Functies als data-analist, junior softwareontwikkelaar, klantenservice en financieel adviseur behoren tot de meest kwetsbare posities. Veel van deze taken waren traditioneel het startpunt voor jong talent om via praktijkervaring door te groeien tot expert of manager.

Amerikaanse bedrijven hervormen massaal personeelsbestand door opkomst van AI

Bron: CNBC

Volgens Matt Beane, AI-onderzoeker en auteur van The Skill Code, verdwijnt hiermee het aloude “expert-novice”-model, waarbij jonge professionals leren door te werken onder ervaren collega’s. Die eeuwenoude praktijk maakt plaats voor algoritmen die het werk efficiënter, sneller en goedkoper uitvoeren, maar wel ten koste van de leerervaring van nieuwkomers.

Beane schetst een realistisch voorbeeld: een rapport dat vroeger vijf mensen een week kostte, kan nu binnen een uur met AI worden gegenereerd. Voor bedrijven en hun klanten een aantrekkelijke kostenbesparing, maar voor jonge werknemers betekent dit dat ze nauwelijks nog in aanraking komen met cruciale werkervaring. Daardoor missen ze niet alleen een leertraject, maar ook zicht op promotie, wat op termijn ernstige gevolgen kan hebben voor het talentaanbod in het midden- en hoger segment van de arbeidsmarkt.

Uit cijfers van Revelio Labs blijkt dat het aantal vacatures voor instapbanen in de VS met 35% is gedaald tussen januari 2023 en juni 2025. AI is niet de enige oorzaak, maar wel een belangrijke factor, met name in sectoren die sterk door technologie worden beïnvloed.

De doorgroeiladder is gebroken

Alison Lands van Jobs for the Future noemt instapbanen “de trainingswieltjes van een carrière.” Ze waarschuwt dat het verdwijnen van die eerste treden grote gevolgen heeft voor het hele carrièrepad. Als jonge professionals niet meer kunnen beginnen op niveau één of twee, hoe kunnen ze dan ooit op niveau drie terechtkomen?

Ook Molly Kinder, senior fellow bij de Brookings Institution, stelt kritische vragen: wat gebeurt er met bedrijven die over drie tot vijf jaar geen ervaren softwareontwikkelaars meer hebben? Of advocatenkantoren zonder pleitvaardige juristen? Of consultancybureaus zonder adviseurs die zelfstandig klantgesprekken kunnen voeren?

De vrees is dat het schrappen van instapfuncties uiteindelijk leidt tot een instorting van de talentenpijplijn. Werkgevers kunnen vandaag geld besparen door AI in te zetten, maar lopen het risico dat er straks niemand meer is om sleutelposities te bezetten. Volgens het World Economic Forum verwacht 42% van de wereldwijde werkgevers dat de beschikbaarheid van talent tussen 2025 en 2030 zal afnemen.

Senator waarschuwt: werkloosheid onder afgestudeerden kan oplopen tot 25% door AI

Bron: CNBC

Daarbij komt dat bedrijven huiverig zijn om veel te investeren in jonge medewerkers, uit angst dat concurrenten ze vervolgens wegkapen. Dat leidt ertoe dat organisaties zich nog meer tot AI wenden in plaats van te investeren in opleiding en talentontwikkeling. Kinder vat het samen: “Als iedereen zo denkt, stort het hele systeem uiteindelijk in.”

Uit een studie van MIT, Northwestern en Yale blijkt dat wanneer AI 80 tot 90% van de taken binnen een functie aankan, het personeelsaandeel voor die functie binnen een bedrijf gemiddeld met 14% daalt. Dit illustreert hoe snel AI menselijke arbeid vervangt zodra de technologie op volle kracht meedraait.

Toch nog kansen voor jongeren

Hoewel de situatie somber lijkt, is het niet alleen doemdenken. Er ontstaan ook nieuwe functies door AI en wie zich tijdig aanpast, kan zich juist onderscheiden. Volgens het World Economic Forum zullen AI en verwante technologieën tegen 2030 wereldwijd 11 miljoen banen creëren, terwijl er 9 miljoen verdwijnen. Een netto toename, al is nog onduidelijk hoeveel daarvan voor starters bedoeld zijn.

Lees ook: Gemini 3 verslaat ChatGPT: wat dit kan betekenen voor het aandeel van Alphabet

De sleutel ligt in praktische AI-vaardigheden, aldus Beane. Studenten en starters die AI leren gebruiken in concrete situaties, of dat nu ChatGPT, Claude of Gemini is, maken zichzelf veel aantrekkelijker voor werkgevers. Beane moedigt jongeren aan om actief te experimenteren: “Ga aan de slag met echte problemen, maak fouten, leer ervan. Alleen dan begrijp je wat de technologie kan én waar zij tekortschiet.”

In 2024 vroegen maar liefst 51% van alle vacatures waarin AI-vaardigheden werden genoemd, níet om een techachtergrond. Dit wijst op een bredere vraag naar AI-toepassingen in andere sectoren zoals marketing, onderwijs of administratie.

Lands benadrukt dat het draait om de juiste combinatie: menselijke vaardigheden zoals empathie, strategisch denken en samenwerking combineren met technologische capaciteiten als data-analyse en automatisering. Jongeren die beide beheersen, kunnen die gebroken eerste trede op de carrièreladder overslaan.

Of zoals Lands het verwoordt: “Het is echt aan jou om jezelf bij te scholen. Dat is je beste kans om alsnog door te groeien.”

De structurele impact van AI op arbeidsmarkten benadrukt hoe belangrijk het is om niet alleen in technologie, maar ook in lange-termijnrendement te investeren. Beleggers die wereldwijd willen inspelen op deze transformatie (van AI-aandelen tot onderwijs- en arbeidsmarktinnovatie) profiteren wanneer hun handelskosten minimaal blijven.

MEXEM, door Brokerskiezen.nl uitgeroepen tot beste allround broker van 2025, rekent slechts 0,005 % valutakosten, tegenover 0,25 % bij DEGIRO en SAXO Bank. Voor internationale beleggers kan dat verschil jaarlijks oplopen tot honderden of zelfs duizenden euro’s. Zo biedt MEXEM een kostenefficiënt platform om te beleggen in de bedrijven én trends die de toekomst van werk en technologie vormgeven.